Περισσότερα από 2.500 χρόνια
συμβολισμού για τη θρησκεία έχουν τα αυγά που αυτές τις ημέρες βάφουμε
κόκκινα και τσουγκρίζουμε λέγοντας «Χριστός Ανέστη».
Διότι πράγματι το αυγό συνδέθηκε επί χιλιετίες με την αναγέννηση και την ανανέωση, αρχικά τις πρώτες μέρες της άνοιξης, ενώ στη συνέχεια υιοθετήθηκε ως σύμβολο του χριστιανισμού. Και αυτό επειδή το αυγό προσφέρεται για τη νοερή απεικόνιση του κύκλου της ζωής, η οποία για πολλά φυτά και ζώα αρχίζει την άνοιξη.
Οι πρώτες ιστορικές μαρτυρίες συμβολισμού του αυγού στη θρησκεία χρονολογούνται το 500 π.Χ. Στην περίοδο των Αχαιμενιδών το περσικό ημερολόγιο ήταν επηρεασμένο από τον ζωροαστρισμό και η εαρινή ισημερία, η πρώτη ημέρα του ημερολογιακού τους έτους, ήταν γιορτή, όπως βλέπουμε και σε ανάγλυφο από την Περσέπολη (500 π.Χ.), όπου ευγενείς παριστάνονται να κρατούν στα χέρια αυγά. Η εαρινή ισημερία γιορτάζεται, μάλιστα, ακόμη και σήμερα με το βάψιμο αυγών και την κατανάλωσή τους.
Πέρσες ευγενείς γιορτάζουν την πρώτη ημέρα
του ημερολογιακού έτους, Ανάγλυφο από την Περσέπολη, 500 π.Χ.
Η πρώτη, πάντως, βεβαιωμένη χρήση του αυγού ως χριστιανικού συμβόλου τοποθετείται στη Ρωμαϊκή περίοδο. Κατά την διάρκεια της παγανιστικής λατρείας της Αυτοκρατορίας, τα αυγά αποτελούσαν μέρος των Βακχικών ή Διονυσιακών μυστηρίων, πιθανότατα ως χθόνια σύμβολα. Χρησιμοποιούνταν τόσο για μάγια όσο και για να προσφέρουν προστασία από αυτά. Σε μεσαιωνικό κάστρο, χτισμένο τον 15ο αιώνα στον κόλπο της Νάπολη όπου υπήρχαν ευρήματα από την αρχαιότητα, είχε θάψει σύμφωνα με τον θρύλο ο ποιητής Βιργίλιος,τον 1ο αιώνα π.Χ., ένα αυγό στην περιοχή για προστασία. Γι’ αυτό το κάστρο ονομάστηκε Castel dell’Ovo, το Κάστρο του Αυγού.
Η ρωμαϊκή θρησκεία, εξάλλου, είχε επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από τις πραγματείες του Ιπποκράτη, όπου η εκκόλαψη αυγών συχνά αναφερόταν σε σύγκριση με τη γέννηση των ανθρώπων. Στο «Περί φύσεως παιδίου», συγκεκριμένα, ένα βρέφος που γεννιέται, περιγράφεται σε αναλογία με ένα κοτοπουλάκι που σπάει το κέλυφος του αυγού.
Κατά τον 1ο μ.Χ. αιώνα συναντάται για πρώτη φορά και η σύνδεση του αυγού με τις ταφές: Στη Ρώμη βρέθηκε τάφος παιδιού που χρονολογείται γύρω στο 50-175 μ. Χ. και σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, «κάτω από το αριστερό χέρι του ενταφιασμένου υπάρχει το αυγό μιας κότας, το οποίο στα ταφικά συμφραζόμενα πιθανότατα δεν είναι απλά μια προσφορά τροφής, αλλά ίσως και μια μνεία στην εσχατολογική αναγέννηση».
Στην νεκρόπολη του Βατικανού εξάλλου βρέθηκε ένα παιδί ενταφιασμένο με πλήθος κτερισμάτων, μεταξύ των οποίων και αυγά! Και εδώ οι ανασκαφείς πιστεύουν ότι το αυγό πιθανότατα ήταν ένα «σύμβολο αναγέννησης, μιας νέας ζωής που θα ισοστάθμιζε την αδικία ενός πρόωρου τέλους».
Παιδική ταφή με τρία αυγά στρουθοκαμήλου
από την νεκρόπολη του Βατικανού
Αυτές οι δύο ταφές ίσως εκπροσωπούν τα πρώιμα χριστιανικά ταφικά έθιμα, καθώς το αυγό ήταν στενά συνδεδεμένο με την ιδέα της αναγέννησης και αυτό ήδη από τα χρόνια του Ιησού Χριστού:ζωή, θάνατος, ανάσταση. Όπως αναφέρει εξάλλου ο μεγάλος θρησκειολόγος Νίλσον, «το αυγό είναι μια εμφανώς ζωντανή και αδρανής ουσία που εμπεριέχει την πιθανή αρχή μιας ζωής, και εκείνο που έχει μια τέτοια ζωογόνο δύναμη πρέπει αναγκαστικά να ξυπνά ή να τροφοδοτεί τις ζωτικές δυνάμεις εκείνων στους οποίους προσφέρεται».
Εικόνα της Μαρίας της Μαγδαληνής
που κρατά κόκκινο αυγό
Παρ’ όλα αυτά, δεν υπάρχουν πολλά ιστορικά στοιχεία που να συνδέουν το αυγό με τον Ιησού. Στη Βίβλο οι αναφορές είναι ελάχιστες, σύμφωνα με την ορθόδοξη παράδοση ωστόσο, η Μαρία Μαγδαληνή έφερνε βρασμένα αυγά στον τάφο του Ιησού. Τα αυγά, κατά την παράδοση πάντα, πήραν ένα φωτεινό κόκκινο χρώμα, το χρώμα του αίματος, όταν εκείνη είδε ότι ο Ιησούς είχε αναστηθεί.
Μια άλλη ιστορία λέει πως, όταν η Μαρία Μαγδαληνή πήγε στον αυτοκράτορα της Ρώμης Τιβέριο για να του πει ότι ο Ιησούς είχε αναστηθεί, εκείνος απάντησε: «Όσο αναστήθηκε ο Ιησούς, άλλο τόσο τούτο το αυγό είναι κόκκινο», αλλά μόλις τέλειωσε τη φράση του το αυγό πήρε ένα ζωηρό κόκκινο χρώμα.
Η άνοιξη, πάντως, είναι μια περίοδος γιορτής και σημαίνει ένα νέο ξεκίνημα, είτε πρόκειται για την έναρξη του έτους, την ελευθέρωση από τη δουλεία της Αιγύπτου ή την ανάσταση του Σωτήρα.
erroso.blogspot.com
Διότι πράγματι το αυγό συνδέθηκε επί χιλιετίες με την αναγέννηση και την ανανέωση, αρχικά τις πρώτες μέρες της άνοιξης, ενώ στη συνέχεια υιοθετήθηκε ως σύμβολο του χριστιανισμού. Και αυτό επειδή το αυγό προσφέρεται για τη νοερή απεικόνιση του κύκλου της ζωής, η οποία για πολλά φυτά και ζώα αρχίζει την άνοιξη.
Οι πρώτες ιστορικές μαρτυρίες συμβολισμού του αυγού στη θρησκεία χρονολογούνται το 500 π.Χ. Στην περίοδο των Αχαιμενιδών το περσικό ημερολόγιο ήταν επηρεασμένο από τον ζωροαστρισμό και η εαρινή ισημερία, η πρώτη ημέρα του ημερολογιακού τους έτους, ήταν γιορτή, όπως βλέπουμε και σε ανάγλυφο από την Περσέπολη (500 π.Χ.), όπου ευγενείς παριστάνονται να κρατούν στα χέρια αυγά. Η εαρινή ισημερία γιορτάζεται, μάλιστα, ακόμη και σήμερα με το βάψιμο αυγών και την κατανάλωσή τους.
Πέρσες ευγενείς γιορτάζουν την πρώτη ημέρα
του ημερολογιακού έτους, Ανάγλυφο από την Περσέπολη, 500 π.Χ.
Η πρώτη, πάντως, βεβαιωμένη χρήση του αυγού ως χριστιανικού συμβόλου τοποθετείται στη Ρωμαϊκή περίοδο. Κατά την διάρκεια της παγανιστικής λατρείας της Αυτοκρατορίας, τα αυγά αποτελούσαν μέρος των Βακχικών ή Διονυσιακών μυστηρίων, πιθανότατα ως χθόνια σύμβολα. Χρησιμοποιούνταν τόσο για μάγια όσο και για να προσφέρουν προστασία από αυτά. Σε μεσαιωνικό κάστρο, χτισμένο τον 15ο αιώνα στον κόλπο της Νάπολη όπου υπήρχαν ευρήματα από την αρχαιότητα, είχε θάψει σύμφωνα με τον θρύλο ο ποιητής Βιργίλιος,τον 1ο αιώνα π.Χ., ένα αυγό στην περιοχή για προστασία. Γι’ αυτό το κάστρο ονομάστηκε Castel dell’Ovo, το Κάστρο του Αυγού.
Η ρωμαϊκή θρησκεία, εξάλλου, είχε επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από τις πραγματείες του Ιπποκράτη, όπου η εκκόλαψη αυγών συχνά αναφερόταν σε σύγκριση με τη γέννηση των ανθρώπων. Στο «Περί φύσεως παιδίου», συγκεκριμένα, ένα βρέφος που γεννιέται, περιγράφεται σε αναλογία με ένα κοτοπουλάκι που σπάει το κέλυφος του αυγού.
Κατά τον 1ο μ.Χ. αιώνα συναντάται για πρώτη φορά και η σύνδεση του αυγού με τις ταφές: Στη Ρώμη βρέθηκε τάφος παιδιού που χρονολογείται γύρω στο 50-175 μ. Χ. και σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, «κάτω από το αριστερό χέρι του ενταφιασμένου υπάρχει το αυγό μιας κότας, το οποίο στα ταφικά συμφραζόμενα πιθανότατα δεν είναι απλά μια προσφορά τροφής, αλλά ίσως και μια μνεία στην εσχατολογική αναγέννηση».
Στην νεκρόπολη του Βατικανού εξάλλου βρέθηκε ένα παιδί ενταφιασμένο με πλήθος κτερισμάτων, μεταξύ των οποίων και αυγά! Και εδώ οι ανασκαφείς πιστεύουν ότι το αυγό πιθανότατα ήταν ένα «σύμβολο αναγέννησης, μιας νέας ζωής που θα ισοστάθμιζε την αδικία ενός πρόωρου τέλους».
Παιδική ταφή με τρία αυγά στρουθοκαμήλου
από την νεκρόπολη του Βατικανού
Αυτές οι δύο ταφές ίσως εκπροσωπούν τα πρώιμα χριστιανικά ταφικά έθιμα, καθώς το αυγό ήταν στενά συνδεδεμένο με την ιδέα της αναγέννησης και αυτό ήδη από τα χρόνια του Ιησού Χριστού:ζωή, θάνατος, ανάσταση. Όπως αναφέρει εξάλλου ο μεγάλος θρησκειολόγος Νίλσον, «το αυγό είναι μια εμφανώς ζωντανή και αδρανής ουσία που εμπεριέχει την πιθανή αρχή μιας ζωής, και εκείνο που έχει μια τέτοια ζωογόνο δύναμη πρέπει αναγκαστικά να ξυπνά ή να τροφοδοτεί τις ζωτικές δυνάμεις εκείνων στους οποίους προσφέρεται».
Εικόνα της Μαρίας της Μαγδαληνής
που κρατά κόκκινο αυγό
Παρ’ όλα αυτά, δεν υπάρχουν πολλά ιστορικά στοιχεία που να συνδέουν το αυγό με τον Ιησού. Στη Βίβλο οι αναφορές είναι ελάχιστες, σύμφωνα με την ορθόδοξη παράδοση ωστόσο, η Μαρία Μαγδαληνή έφερνε βρασμένα αυγά στον τάφο του Ιησού. Τα αυγά, κατά την παράδοση πάντα, πήραν ένα φωτεινό κόκκινο χρώμα, το χρώμα του αίματος, όταν εκείνη είδε ότι ο Ιησούς είχε αναστηθεί.
Μια άλλη ιστορία λέει πως, όταν η Μαρία Μαγδαληνή πήγε στον αυτοκράτορα της Ρώμης Τιβέριο για να του πει ότι ο Ιησούς είχε αναστηθεί, εκείνος απάντησε: «Όσο αναστήθηκε ο Ιησούς, άλλο τόσο τούτο το αυγό είναι κόκκινο», αλλά μόλις τέλειωσε τη φράση του το αυγό πήρε ένα ζωηρό κόκκινο χρώμα.
Η άνοιξη, πάντως, είναι μια περίοδος γιορτής και σημαίνει ένα νέο ξεκίνημα, είτε πρόκειται για την έναρξη του έτους, την ελευθέρωση από τη δουλεία της Αιγύπτου ή την ανάσταση του Σωτήρα.
erroso.blogspot.com