Η παιδική ζωγραφιά έχει όλα τα στοιχεία του εικαστικού έργου: σχέδιο, χρώμα, σύνθεση, μορφή και περιεχόμενο. Βλέποντας ένα παιδί
να ζωγραφίζει και ακούγοντας τις ερμηνείες που δίνει για τις ζωγραφιές του, είναι σαν να διαβάζουμε την ψυχή του, επειδή μπορούμε να βγάλουμε συμπεράσματα για τη ζωή του, τους προβληματισμούς του και τις ανησυχίες τους. Η γλώσσα των εικόνων στο παιδί, φανερώνει την νοητική και ψυχολογική του εξέλιξη, αποτυπώνει αυτό που βλέπει ή νιώθει , με τον τρόπο που εκείνο το αντιλαμβάνεται.
Μέσα από τα παιδικά σχέδια, μαθαίνουμε ποιες είναι οι θέσεις του παιδιού, οι στάσεις, οι διαθέσεις, οι αντιδράσεις του, οι φόβοι και οι ενοχές του. Γι το λόγο αυτό και τα παιδικά σχέδια είναι αντικείμενο μελέτης από εκπαιδευτικούς, ψυχολόγους και ψυχιάτρους, σε μια προσπάθεια να κατανοήσουν καλύτερα την παιδική ψυχή.
Όταν καλούμε να ερμηνεύσουμε την παιδική ζωγραφιά, στρέφουμε την προσοχή μας:
Στον τρόπο που γράφει και καλύπτει το χαρτί
Στην επιλογή των χρωμάτων και της φόρμας
Στον τρόπο που επιλέγει να προβάλλει τον εαυτό του
Πια είναι τα ενδιαφέροντα, οι ανησυχίες και οι αφηγηματικές του προτιμήσεις.
Η προτίμηση των χρωμάτων στην παιδική ζωγραφιά έχει σχέση με την ηλικία, το χαρακτήρα και την ψυχολογική κατάσταση του παιδιού. Μέσα από τα χρώματα το παιδί εκφράζεται. Γενικά οι ανοιχτοί τόνοι χρωμάτων δείχνουν εξωστρέφεια, ενώ οι σκοτεινοί την εσωστρέφεια του χαρακτήρα.
Η ερμηνεία που δίνεται στην επιλογή των χρωμάτων από το παιδί, είναι οι εξής:
Πολυχρωμία: αίσθηση χαράς και γιορτής
Έντονα χρώματα: τα παιδιά την ώρα της ζωγραφικής τους δημιουργίας βρίσκονται σε κατάσταση έντασης.
Επικράτηση κόκκινου χρώματος: το κόκκινο χρώμα δηλώνει δυναμισμό. Δηλώνει ζωηρές συγκινήσεις και ενστικτώδεις παρορμήσεις. Η συνεχής χρήση του από τα παιδιά, ίσως υποδηλώνει και κάποια νευρωτική συμπεριφορά.
Επικράτηση του πορτοκαλί χρώματος: το πορτοκαλί χρώμα δηλώνει ζεστή συμπεριφορά, ηρεμία και συναισθηματισμό
Επικράτηση του κίτρινου χρώματος: δηλώνει δυναμισμό, φιλοδοξία και έντονη δράση.
Επικράτηση του καφέ χρώματος: το καφέ χρώμα δείχνει ενοχή.
Επικράτηση του μπλε χρώματος: τα παιδιά που χρησιμοποιούν το μπλε, δείχνουν ανεπτυγμένη λογική και ρυθμιζόμενη συναισθηματική συμπεριφορά.
Επικράτηση του πράσινου χρώματος: δηλώνει επιμονή, πείσμα, επιθυμία για διάκριση καθώς και στροφή στον εαυτό του.
Επικράτηση ροζ χρώματος: είναι χρώμα που χρησιμοποιείτε κυρίως από τα κορίτσια και δηλώνει την γυναικεία φύση και την αίσθηση ηρεμίας.
Η επικράτηση του μαύρου: το προτιμούν κυρίως τα εσωστρεφή παιδιά. Συμβολίζει τον φόβο, την ανησυχία και την επιθυμία περιθωριοποίησης.
Επικράτηση του γκρίζου: χρησιμοποιείται κυρίως από παιδιά εσωστρεφή, δύσκολα και με πνεύμα αντιλογίας.
Επικράτηση του άσπρου: τα δειλά παιδιά φτιάχνουν μικρά σχέδια αφήνοντας το υπόλοιπο χαρτί κενό
Το παιδί, μέσα από την παιδική ζωγραφιά, εκφράζεται μέσω τον συμβόλων. Εκφράζει την εσωτερική του ζωή και την εσωτερική του αναγκαιότητα. Συχνά αυτό που δεν μπορεί να πει, αυτό που το στεναχωρεί, το φοβίζει ή το προβληματίζει.
Η ερμηνεία, λοιπόν της παιδικής ζωγραφιάς είναι διάσπαρτη από συμβολισμούς, οι κυριότεροι από αυτούς είναι οι εξής:
Το δεξί μισό του χαρτιού: εκφράζει την λογική και αντιπροσωπεύει τον πατρικό πόλο ή αντικείμενα τοποθετημένα στο δεξί μέρος του χαρτιού δείχνουν εξωστρέφεια και δυναμισμό.
Το αριστερό μισό του χαρτιού: αντιπροσωπεύει τον μητρικό πόλο και συμβολίζει την στροφή προς το παρελθόν.
Το μουτζούρωμα: με το μουτζούρωμα το παιδί μπορεί να θέλει να κρύψει κάτι που αυθόρμητα ήρθε στο φως. Κατά τους ψυχολόγους το μουτζούρωμα, αποτελεί σύμπτωμα μεγάλης ψυχοκινητικότητας και απουσίας αναστολών.
Η καρδιά: συμβολίζει τα πρώτα αισθηματικά σκιρτήματα των παιδιών
Το σπίτι: συμβολίζει τις σχέσεις του παιδιού με την οικογένειά του. Αν η γραμμή του σπιτιού είναι πατημένη και παχιά υποδηλώνει ένα παιδί επιθετικό, απαιτητικό. Ένα σπίτι χωρίς παράθυρα, σημαίνει ότι το παιδί, δεν νιώθει άνετα σ αυτό. Ένα καλοζωγραφισμένο σπίτι είναι η έκφραση ενός πλήρους ισορροπημένου παιδιού.
Το τζάκι : είναι σύμβολο συντροφικότητας, θαλπωρής και αγάπης. Αν ο καπνός της καμινάδας κατευθύνεται δεξιά, το παιδί κοιτάζει αισιόδοξα το μέλλον » αν κατευθύνεται προς τα αριστερά δηλώνει εσωστρέφεια. Και τέλος αν ο καπνός κρύβει τον ήλιο είναι ένδειξη κατάθλιψης
Ο ήλιος: συμβολίζει συχνά τον πατέρα του παιδιού και από το μέγεθος που επιλέγει το παιδί να του δώσει, εκφράζει τη σημασία που αποδίδει το τελευταίο στο ρόλο του πατέρα.
Το παιδί μέσα από την παιδική ζωγραφιά ανακαλύπτει έναν τρόπο έκφρασης που το ικανοποιεί, απολαμβάνει την ώρα τις ζωγραφικής και ζωγραφίζει με λεπτομέρεια τα όσα σχεδιάζει. Γι το λόγο αυτό καλό θα ήταν να μην επεμβαίνουμε στην παιδική ζωγραφιά. Ο δικός μας ρόλος καλό θα ήταν να είναι βοηθητικός και υποστηρικτικός, έτσι ώστε να βοηθήσουμε να παιδιά να ανακαλύψουν τις αλήθειες, τις έννοιες, την πραγματικότητα. Το παιδί που ζωγραφίζει είναι ένα παιδί που μαθαίνει να βλέπει.