Ωστόσο, οι τέσσερις συστημικές έχουν ξεπεράσει τον στόχο αυτόν, αντλώντας κεφάλαια ύψους 3,1 δισ. ευρώ μέσω ομολογιακών εκδόσεων και 2,2 δισ. ευρώ μέσω αυξήσεων κεφαλαίου μέσα στο έτος. Όπως εξηγούν τραπεζικά στελέχη, σημαντική ήταν η συμβολή του προγράμματος Ηρακλή από τα τέλη του 2019, όταν ξεκίνησαν οι αξιολογήσεις των senior notes σε επενδύσιμη βαθμίδα (ΒΒ-) για τις αποτιμήσεις των τιτλοποιήσεων, οι οποίες έφεραν την ελληνική αγορά σε επαφή με μεγάλα funds του εξωτερικού. Στη συνέχεια, από τα μέσα του 2019 ξεκινά κατακόρυφη μείωση του κινδύνου της χώρας, ενώ τα μέτρα ενίσχυσης της ρευστότητας από την ΕΚΤ έριξαν τις αποδόσεις διεθνώς.
Οι ελληνικές τράπεζες βρήκαν την ευκαιρία να ενισχύσουν τα κεφάλαιά τους, καθώς παραμένει η προθεσμία μέχρι το 2023 για επιπλέον κεφαλαιακές απαιτήσεις λόγω της εφαρμογής της Βασιλείας ΙΙΙ, αλλά και η συνολική αρνητική επίπτωση στα εποπτικά κεφάλαια κατά τρεις μονάδες από τη μετάβαση στα νέα διεθνή λογιστικά πρότυπα 9. Επιπλέον, οι ελληνικές τράπεζες έχουν καταθέσει σχέδιο για το κλείσιμο του ελλείμματος σε κεφάλαια MREL (τα οποία δεν είναι εποπτικά) μέχρι το 2025. Οι ανάγκες αυτές σήμερα υπολογίζονται σε περίπου 10 δισ. ευρώ.
Ήδη, από το πανδημικό έτος 2020, οι ελληνικές τράπεζες ξεκίνησαν τις αντλήσεις κεφαλαίων, με την Εθνική Τράπεζα να εκδίδει το πρώτο πράσινο ομόλογο, τον περασμένο Οκτώβριο, ύψους 500 εκατ. ευρώ. Τον Φεβρουάριο του 2020 άντλησε η Alpha Bank μέσω ομολογιακής έκδοσης 500 εκατ. ευρώ, ενώ η Πειραιώς πέρσι άντλησε 600 εκατ. ευρώ.
Το 2021, η Alpha Bank αντλεί συνολικά 1 δισ. ευρώ μέσω δύο εκδόσεων και η Eurobank επίσης 1 δισ. με δύο ομολογιακές εκδόσεις, το πρώτο και το δεύτερο εξάμηνο. Η Τράπεζα Πειραιώς προχώρησε σε ομολογιακή έκδοση 600 εκατ. ευρώ τον Ιούνιο και σε άλλη μία, τώρα, με το πράσινο ομόλογο των 500 εκατ. ευρώ.
Έτσι, τα κεφάλαια μέσω ομολογιακών εκδόσεων διαμορφώθηκαν σε 3,1 το 2021 και σε 4,6 δισ. από την αρχή της πανδημίας, ενώ αν προσθέσουμε την ΑΜΚ της Πειραιώς κατά 1,4 δισ. και της Alpha Bank κατά 800 εκατ., τότε τα συνολικά κεφάλαια ανέρχονται σε 6,8 δισ. ευρώ.
Για το 2022, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΒΑ, οι ελληνικές τράπεζες έχουν προγραμματίσει την άντληση κεφαλαίων 2 δισ. ευρώ. Το 1 δισ. ευρώ έχει παραγγείλει η Eurobank με δύο εκδόσεις το α’ και το β’ εξάμηνο του 2022, ενώ στο ίδιο έτος αναμένεται να προχωρήσει σε δύο εκδόσεις η Εθνική Τράπεζα, σύμφωνα με την τελευταία παρουσίαση σε διεθνείς επενδυτές.
Από το 2022 και μέχρι το 2025 αναμένεται εντονότερη κινητικότητα, ιδιαίτερα μέσω έκδοσης πράσινων ομολόγων, αλλά και υβριδικών τίτλων, συνδεδεμένων με τα κριτήρια ESG (περιβάλλον, κοινωνία, διακυβέρνηση). Ο συνολικός στόχος είναι η άντληση περίπου 13 δισ. ευρώ κυρίως για την ικανοποίηση των αναγκών για κεφάλαια MREL μέχρι το τέλος του 2025.
Τα MREL αποτελούν τις λεγόμενες Ελάχιστες Απαιτήσεις Ιδίων Κεφαλαίων και Επιλέξιμων Υποχρεώσεων. Δεν περιλαμβάνονται στα εποπτικά κεφάλαια, αλλά είναι αυτά που χρησιμοποιούνται για την απορρόφηση ζημιών από τους μετόχους και τους πιστωτές των τραπεζών, σε περίπτωση αναδιάρθρωσης παθητικού, χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η χρηματοπιστωτική σταθερότητα ή να απαιτείται η παροχή κρατικής ενίσχυσης. Πρόκειται για κομμάτι των σχεδίων εξυγίανσης των τραπεζών, με τα νέα όρια να ισχύουν από την 1η Ιανουαρίου 2026. Έτσι, οι ΕΚΤ και SSM έδωσαν στις ευρωπαϊκές τράπεζες περιθώριο μέχρι τα τέλη του 2025 να καλύψουν τα κεφάλαια αυτά. Σύμφωνα με στοιχεία του Ενιαίου Μηχανισμού Εκκαθάρισης (SRB), οι ελληνικές τράπεζες θα πρέπει να αντλήσουν συνολικά περίπου 13 δισ. ευρώ τα επόμενα τέσσερα χρόνια για κεφάλαια MREL. Ωστόσο, πιο πρόσφατα στοιχεία από τις ελληνικές τράπεζες έχουν περιορίσει το ποσό αυτό σε περίπου 10 δισ. ευρώ, λόγω των κινήσεων στις οποίες έχουν ήδη προβεί.
Του Λεωνίδα Στεργίου