Τον φωνάζω Dude, με φωνάζει Dude, δεν θυμάμαι πώς προέκυψε, υποθέτω από μια παλαιότερη νύχτα στο “Residents”, όταν εκείνος
σέρβιρε ποτά με τον γνωστό αέρινο τρόπο του, εγώ άκουγα
μουσικές και το ξημέρωμα μας βρήκε να συζητάμε για τέχνη και performance.
Αυτά τα δυο τρελόπαιδα −ας μου επιτραπεί το οικείο και το «μη θεσμικό» της εκφώνησης/προλόγου, μιας και μόνο με τρέλα, πείσμα και γινάτι προχωρούν τα πράγματα στη Θεσσαλονίκη τον καιρό της κρίσης− κατάφεραν να στήσουν μια δράση, ένα φεστιβάλ, μια ενέργεια, που σε λίγες μέρες θα φέρει και θα δείξει πράματα και θάματα. Αυτό είναι το Platformance: σώματα, ιδέες, τεχνικές, workshops και διεθνούς φήμης performance artists, που παρέα με την ντόπια σκηνή θα αναμείξουν γνώση και σπαρταριστά ενδιαφέροντα νετρόνια ύφους και αξίας. Λίγο πριν ξεκινήσουν, ζήτησα από τον Αλέξανδρο Πλωμαρίτη να μου διηγηθεί όλο το χρονικό της εμπλοκής, της οργάνωσης και όλων αυτών που θα συμβούν το δεκαήμερο από 9 έως και 17 Απριλίου.
Performance for the camera, Loveland. Φωτογράφος: Θανάσης Σταθόπουλος
«Όλα ξεκίνησαν από μια κουβέντα που είχα με τον Ulay πέρυσι το καλοκαίρι στο bar “Residents”. Η συζήτηση είχε να κάνει με το πώς μπορεί να δημιουργηθεί μια πλατφόρμα για την performance με έδρα τη Θεσσαλονίκη, η οποία να εμπλέκει διάφορους performance artists από κάθε γωνιά της γης. Αφού γύρισα σπίτι, άνοιξα ένα e-mail από έναν φίλο για ένα ανοιχτό κάλεσμα που έκανε το Goethe Institut Θεσσαλονίκης. Επρόκειτο για το πρόγραμμα stART του Robert Bosch Stiftung (Ίδρυμα Robert Bosch) που υλοποιείται σε συνεργασία με το Goethe-Institut και τη Bundesvereinigung Soziokultureller Zentren e.V. (Ομοσπονδιακή Ένωση Κοινωνικοπολιτιστικών Κέντρων). Το κάλεσμα αφορούσε τη σύλληψη και διατύπωση μιας επαγγελματικής καλλιτεχνικής πρότασης, η οποία θα πραγματοποιούνταν στον τόπο μας και θα ενέπλεκε τους νέους. Έπεσα να κοιμηθώ με αυτό το κάλεσμα στο μυαλό μου και την επομένη που ξανασυναντήθηκα με τον Ulay επεξεργαστήκαμε την πρόταση και έστειλα την αίτηση. Στείλαμε γύρω στα 200 άτομα μέχρι που έγινε το πρώτο ξεκαθάρισμα και μείναμε 40. Η αίτηση έγινε δεκτή και έναν μήνα μετά με κάλεσαν από το Goethe Institut να περάσω συνέντευξη για τη δεύτερη φάση. Εκεί συναντήθηκα για πρώτη φορά με τους υπόλοιπους 39 συμμετέχοντες. Όλες οι προτάσεις είχαν απίστευτο ενδιαφέρον, καθώς όλα τα άτομα που δήλωσαν συμμετοχή είχαν πρωτοπόρες και καινοτόμες ιδέες. Ύστερα από έναν μήνα περίπου ανακοινώθηκαν οι τελικοί 30 που θα συμμετείχαν στο πρόγραμμα.
Οι 30 λοιπόν φύγαμε για το Βερολίνο στα τέλη του Σεπτέμβρη, όπου εκπαιδευθήκαμε για μια εβδομάδα σε θέματα οργάνωσης πολιτιστικών πρότζεκτ. Στη συνέχεια χωριστήκαμε και εγώ πιο συγκεκριμένα δούλεψα στο κοινωνικό καλλιτεχνικό κέντρο Jugendfunkhaus του Βερολίνου για ενάμιση μήνα. Στα μέσα του Νοέμβρη ξαναβρεθήκαμε πάλι μαζί και οι 30, αλλά στη Στουτγάρδη αυτήν τη φορά. Εκεί περάσαμε την τελική φάση στο ίδρυμα Robert Bosch Stiftung, το οποίο χρηματοδοτεί και στηρίζει το πρόγραμμα ΣtART. Αφού παρουσιάσαμε για τελευταία φορά τα πρότζεκτ μας με περισσότερες λεπτομέρειες, επιστρέψαμε στην Ελλάδα. Δυο εβδομάδες μετά ανακοινώθηκαν οι 12 συμμετοχές που θα χρηματοδοτηθούν. Το Platformance ήταν μια από αυτές.
Greek Edibles, Biennale Of Young Artists, Milano, 2015. Φωτογράφος: Γιάννης Ζουρής
Έτσι στις 9 Απριλίου ξεκινάμε. Το Platformance (Performance Art Platform) είναι ένα performance πρότζεκτ με εκπαιδευτικό κυρίως χαρακτήρα. Θα πραγματοποιηθεί στη Θεσσαλονίκη, σε συνεργασία με το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και το Δήμο Θεσσαλονίκης και θα διαρκέσει ένα δεκαήμερο, από 9 μέχρι 17 Απριλίου 2016. Κατά τη διάρκεια αυτού του δεκαημέρου, 4 διεθνούς φήμης performance artists (Vest and Page, Manuel Vason και Μαρία Σιδέρη) θα διεξάγουν workshop και θα διδάξουν την τεχνική τους σε 30 νέους καλλιτέχνες, οι οποίοι φοιτούν στα 3 τμήματα Καλών Τεχνών, Αθήνας, Θεσσαλονίκης και Φλώρινας. Ύστερα από 5 μέρες εργαστηρίων, οι νέοι καλλιτέχνες θα παρουσιάσουν τη δική τους performance βασιζόμενοι στις τεχνικές που διδάχθηκαν από τους 5 καλλιτέχνες».
H έναρξη του Platformance (13/4) θα λάβει χώρα στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης με μια performance από τον πρωτοπόρο performance artist Boris Nieslony, ενώ το απόγευμα της επόμενης μέρας στον ίδιο χώρο ο Francesco Kiais θα πραγματοποιήσει μια διάλεξη επάνω στη θεωρία της performance art, ανοιχτή για όλους. Τα αποτελέσματα των εργαστηρίων (15,16,17/4) θα παρουσιαστούν στο Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης και το L’abattoir (πρώην Σφαγεία).
Site specific performance, Cassale, Rome,2010. Φωτογράφος: Raphael Brouard
μουσικές και το ξημέρωμα μας βρήκε να συζητάμε για τέχνη και performance.
ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΤΣΙΤΣΟΠΟΥΛΟΣ
Πάει πολύς χρόνος από τότε που γνωριστήκαμε με τον Αλέξανδρο
Πλωμαρίτη, μια ανήσυχη, ρομαντική τέρμα καρδιά κι έναν καλλιτέχνη που
μόνος του σχεδόν, με τη γνώση μα και την πεισματική του τρέλα, κατάφερε
συνεπικουρούμενος με μερικές ακόμα ψυχάρες να στήσει στη Θεσσαλονίκη μια
σκηνή. Ναι, υπάρχει πλέον μια θεσσαλονικιώτικη, μια οργανωμένη,
πολυπληθής και διαδραστική σκηνή performance art, και ίσως κάπου εδώ
επιβάλλεται να γίνει μνεία και στο όνομα της Ειρήνης Παπακωνσταντίνου,
επιμελήτριας του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, που επιμελήθηκε και
συνεχίζει να επιμελείται από τα ηρωικά χρόνια μιας παλαιότερης
Biennale, όταν πρωτοξεκίνησε δειλά, έως τώρα που θεριεύει, το όλον της
φάσης!Αυτά τα δυο τρελόπαιδα −ας μου επιτραπεί το οικείο και το «μη θεσμικό» της εκφώνησης/προλόγου, μιας και μόνο με τρέλα, πείσμα και γινάτι προχωρούν τα πράγματα στη Θεσσαλονίκη τον καιρό της κρίσης− κατάφεραν να στήσουν μια δράση, ένα φεστιβάλ, μια ενέργεια, που σε λίγες μέρες θα φέρει και θα δείξει πράματα και θάματα. Αυτό είναι το Platformance: σώματα, ιδέες, τεχνικές, workshops και διεθνούς φήμης performance artists, που παρέα με την ντόπια σκηνή θα αναμείξουν γνώση και σπαρταριστά ενδιαφέροντα νετρόνια ύφους και αξίας. Λίγο πριν ξεκινήσουν, ζήτησα από τον Αλέξανδρο Πλωμαρίτη να μου διηγηθεί όλο το χρονικό της εμπλοκής, της οργάνωσης και όλων αυτών που θα συμβούν το δεκαήμερο από 9 έως και 17 Απριλίου.
Performance for the camera, Loveland. Φωτογράφος: Θανάσης Σταθόπουλος
«Όλα ξεκίνησαν από μια κουβέντα που είχα με τον Ulay πέρυσι το καλοκαίρι στο bar “Residents”. Η συζήτηση είχε να κάνει με το πώς μπορεί να δημιουργηθεί μια πλατφόρμα για την performance με έδρα τη Θεσσαλονίκη, η οποία να εμπλέκει διάφορους performance artists από κάθε γωνιά της γης. Αφού γύρισα σπίτι, άνοιξα ένα e-mail από έναν φίλο για ένα ανοιχτό κάλεσμα που έκανε το Goethe Institut Θεσσαλονίκης. Επρόκειτο για το πρόγραμμα stART του Robert Bosch Stiftung (Ίδρυμα Robert Bosch) που υλοποιείται σε συνεργασία με το Goethe-Institut και τη Bundesvereinigung Soziokultureller Zentren e.V. (Ομοσπονδιακή Ένωση Κοινωνικοπολιτιστικών Κέντρων). Το κάλεσμα αφορούσε τη σύλληψη και διατύπωση μιας επαγγελματικής καλλιτεχνικής πρότασης, η οποία θα πραγματοποιούνταν στον τόπο μας και θα ενέπλεκε τους νέους. Έπεσα να κοιμηθώ με αυτό το κάλεσμα στο μυαλό μου και την επομένη που ξανασυναντήθηκα με τον Ulay επεξεργαστήκαμε την πρόταση και έστειλα την αίτηση. Στείλαμε γύρω στα 200 άτομα μέχρι που έγινε το πρώτο ξεκαθάρισμα και μείναμε 40. Η αίτηση έγινε δεκτή και έναν μήνα μετά με κάλεσαν από το Goethe Institut να περάσω συνέντευξη για τη δεύτερη φάση. Εκεί συναντήθηκα για πρώτη φορά με τους υπόλοιπους 39 συμμετέχοντες. Όλες οι προτάσεις είχαν απίστευτο ενδιαφέρον, καθώς όλα τα άτομα που δήλωσαν συμμετοχή είχαν πρωτοπόρες και καινοτόμες ιδέες. Ύστερα από έναν μήνα περίπου ανακοινώθηκαν οι τελικοί 30 που θα συμμετείχαν στο πρόγραμμα.
Οι 30 λοιπόν φύγαμε για το Βερολίνο στα τέλη του Σεπτέμβρη, όπου εκπαιδευθήκαμε για μια εβδομάδα σε θέματα οργάνωσης πολιτιστικών πρότζεκτ. Στη συνέχεια χωριστήκαμε και εγώ πιο συγκεκριμένα δούλεψα στο κοινωνικό καλλιτεχνικό κέντρο Jugendfunkhaus του Βερολίνου για ενάμιση μήνα. Στα μέσα του Νοέμβρη ξαναβρεθήκαμε πάλι μαζί και οι 30, αλλά στη Στουτγάρδη αυτήν τη φορά. Εκεί περάσαμε την τελική φάση στο ίδρυμα Robert Bosch Stiftung, το οποίο χρηματοδοτεί και στηρίζει το πρόγραμμα ΣtART. Αφού παρουσιάσαμε για τελευταία φορά τα πρότζεκτ μας με περισσότερες λεπτομέρειες, επιστρέψαμε στην Ελλάδα. Δυο εβδομάδες μετά ανακοινώθηκαν οι 12 συμμετοχές που θα χρηματοδοτηθούν. Το Platformance ήταν μια από αυτές.
Greek Edibles, Biennale Of Young Artists, Milano, 2015. Φωτογράφος: Γιάννης Ζουρής
Έτσι στις 9 Απριλίου ξεκινάμε. Το Platformance (Performance Art Platform) είναι ένα performance πρότζεκτ με εκπαιδευτικό κυρίως χαρακτήρα. Θα πραγματοποιηθεί στη Θεσσαλονίκη, σε συνεργασία με το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και το Δήμο Θεσσαλονίκης και θα διαρκέσει ένα δεκαήμερο, από 9 μέχρι 17 Απριλίου 2016. Κατά τη διάρκεια αυτού του δεκαημέρου, 4 διεθνούς φήμης performance artists (Vest and Page, Manuel Vason και Μαρία Σιδέρη) θα διεξάγουν workshop και θα διδάξουν την τεχνική τους σε 30 νέους καλλιτέχνες, οι οποίοι φοιτούν στα 3 τμήματα Καλών Τεχνών, Αθήνας, Θεσσαλονίκης και Φλώρινας. Ύστερα από 5 μέρες εργαστηρίων, οι νέοι καλλιτέχνες θα παρουσιάσουν τη δική τους performance βασιζόμενοι στις τεχνικές που διδάχθηκαν από τους 5 καλλιτέχνες».
H έναρξη του Platformance (13/4) θα λάβει χώρα στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης με μια performance από τον πρωτοπόρο performance artist Boris Nieslony, ενώ το απόγευμα της επόμενης μέρας στον ίδιο χώρο ο Francesco Kiais θα πραγματοποιήσει μια διάλεξη επάνω στη θεωρία της performance art, ανοιχτή για όλους. Τα αποτελέσματα των εργαστηρίων (15,16,17/4) θα παρουσιαστούν στο Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης και το L’abattoir (πρώην Σφαγεία).
Site specific performance, Cassale, Rome,2010. Φωτογράφος: Raphael Brouard
ΒΙΟ από το cargocollective
Ο Αλέξανδρος Πλωμαρίτης γεννήθηκε στην Καστοριά και μεγάλωσε στη Θάσο. Μετακόμισε στο Λονδίνο, όπου σπούδασε θέατρο και αγγλική λογοτεχνία στο London Metropolitan University και Δραματουργία στο Queen’s Mary University του Λονδίνου. Συνέχισε με μεταπτυχιακές του σπουδές στο Brunel University με θέμα την περφόρμανς. Το 2007 παρουσίασε την πρώτη του περφόρμανς με τους ιδρυτές της Leibniz Live Art Company,οι οποιοι άσκησαν και ασκουν μεγάλη επιρροή στο μετέπειτα έργο του, στο φεστιβάλ NRLA της Γλασκόβης. Εργάστηκε στην εταιρία θεάματος και περφόρμανς Artsadmin στο Λονδίνο, όπου είχε την ευκαιρία να συνεργαστεί με διεθνούς κύρους καλλιτέχνες.Έχει παρουσιάσει δουλειές του σε φεστιβάλ, γκαλερί και σε εξωτερικούς χώρους στο Λονδίνο, τη Γλασκόβη, τη Ρώμη, τη Πατρα και τη Θεσσαλονίκη. Ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη.STATEMENT Η δουλειά του Αλέξανδρου Πλωμαρίτη διέπεται από έναν έντονο κοινωνικό-πολιτικό χαρακτήρα και δημιουργεί δυνατές εικόνες μέσω της πρακτικής της περφόρμανς. Συχνά διερευνά ζητήματα ταυτότητας, ιστορίας και πολιτικής επικαιρότητας, ωστόσο επιστρέφει πάντα σε προσωπικές του εμπειρίες, στις οποίες μοτίβα και σύμβολα από την καθημερινότητα αλληλεπιδρούν και υπογραμμίζονται, επιδιώκοντας την ταύτιση με το κοινό του.
Ο Αλέξανδρος Πλωμαρίτης γεννήθηκε στην Καστοριά και μεγάλωσε στη Θάσο. Μετακόμισε στο Λονδίνο, όπου σπούδασε θέατρο και αγγλική λογοτεχνία στο London Metropolitan University και Δραματουργία στο Queen’s Mary University του Λονδίνου. Συνέχισε με μεταπτυχιακές του σπουδές στο Brunel University με θέμα την περφόρμανς. Το 2007 παρουσίασε την πρώτη του περφόρμανς με τους ιδρυτές της Leibniz Live Art Company,οι οποιοι άσκησαν και ασκουν μεγάλη επιρροή στο μετέπειτα έργο του, στο φεστιβάλ NRLA της Γλασκόβης. Εργάστηκε στην εταιρία θεάματος και περφόρμανς Artsadmin στο Λονδίνο, όπου είχε την ευκαιρία να συνεργαστεί με διεθνούς κύρους καλλιτέχνες.Έχει παρουσιάσει δουλειές του σε φεστιβάλ, γκαλερί και σε εξωτερικούς χώρους στο Λονδίνο, τη Γλασκόβη, τη Ρώμη, τη Πατρα και τη Θεσσαλονίκη. Ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη.STATEMENT Η δουλειά του Αλέξανδρου Πλωμαρίτη διέπεται από έναν έντονο κοινωνικό-πολιτικό χαρακτήρα και δημιουργεί δυνατές εικόνες μέσω της πρακτικής της περφόρμανς. Συχνά διερευνά ζητήματα ταυτότητας, ιστορίας και πολιτικής επικαιρότητας, ωστόσο επιστρέφει πάντα σε προσωπικές του εμπειρίες, στις οποίες μοτίβα και σύμβολα από την καθημερινότητα αλληλεπιδρούν και υπογραμμίζονται, επιδιώκοντας την ταύτιση με το κοινό του.
Μέσα από την
καλλιτεχνική πρακτική του διηγείται προσωπικές ιστορίες και αναμνήσεις
που δεν αποτελούν μόνο πράξεις ατομικής έκφρασης αλλά προσκαλούν το
θεατή σε μια διαδικασία συλλογικής εμπειρίας. Στις περφόρμανς του, στις
οποίες συχνά αυτοτραυματίζεται, χρησιμοποιεί το σώμα του ως αντικείμενο
βασανισμού και εκούσιας βίας. Σκοπός του είναι να υπερτονίσει τις
καλλιτεχνικές παραμέτρους και διαστάσεις του σώματος, το οποίο αποτελεί
εργαλείο εξαγνισμού και κάθαρσης.
Επιπλέον, οι
δράσεις του Πλωμαρίτη τοποθετούν το θεατή σε μια αισθητηριακή εμπειρία
όπου το ανθρώπινο σώμα αμφισβητείται και ανατρέπεται συνεχώς ενώ η σχέση
και αλληλεπίδραση ανάμεσα στο ιδιωτικό και το δημόσιο συγχέονται
προ(σ)καλώντας το δέκτη. Συχνή παρουσία στις περφόρμανς του έχει η
καρέκλα ως αντικείμενο που αποτελεί σύμβολο δύναμης και επιβολής των
δομημένων κοινωνιών και των μηχανισμών που διαμορφώνονται μέσα σε αυτές.
Η καταστροφή της αφενός συμβολίζει την υπονόμευση των συστημάτων
εξουσίας και τη δυνητική τους πτώση και αφετέρου την προαίρεση και την
προτροπή για ανανέωση και για μια καινούρια αρχή, απαγκιστρωμένη από τη
φαιδρότητα των ιεραρχικών δομών. Ως εκ τούτου, οι εικόνες και οι
ιστορίες, που ο Πλωμαρίτης πλάθει και αφηγείται, καταδικάζουν κάθε μορφή
κατεστημένου και καταλαμβάνουν επάξια τη θέση τους στο χώρο. Τέλος, ο
αφηγηματικός του λόγος, εξεζητημένα ειρωνικός αλλά συνάμα ποιητικός,
τονίζει τις παράλογες και απομονωμένες πτυχές της σύγχρονης ζωής, που
κυριαρχείται από άγχος και εμμονές, και κατακρίνει την υποκριτική
καθημερινότητα της επίπλαστης κοινωνίας μας.
Ειρήνη Παπακωνσταντίνου
Ιστορικός Τέχνης-Επιμελήτρια Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης
Ειρήνη Παπακωνσταντίνου
Ιστορικός Τέχνης-Επιμελήτρια Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης