Πώς είναι να γίνεσαι μητέρα στα 13, ενώ πριν λίγο καιρό έπαιζες με τις κούκλες σου

Από τον Άγγελο Μήτση,

Δύο ανήλικες Ρομά μεγαλώνουν στο Δενδροπόταμο, στη Θεσσαλονίκη, κάνοντας τελείως

διαφορετικά όνειρα για το μέλλον. Η Ευαγγελία Μακρή, 16 ετών, είναι παντρεμένη με δύο παιδιά, ενώ η 15χρονη Δανάη Θεοδώρου συμμετέχει σε διαγωνισμούς ρομποτικής και θέλει να σπουδάσει ιατρική.

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα του Έθνους των Ρομά – Τσιγγάνων, στις 8 Απριλίου, και τη συμπλήρωση 45 χρόνων από το πρώτο παγκόσμιο συνέδριο του Λονδίνου, όπου διεκδικήθηκαν τα δικαιώματά τους από τη διεθνή κοινότητα, το People συνάντησε τη 16χρονη σήμερα Ευαγγελία, που πριν από τρία χρόνια απέκτησε το πρώτο της παιδί, και τη Δανάη, η οποία στα 15 της ασχολείται με τη ρομποτική και θέλει να περάσει στο πανεπιστήμιο. Οι δύο όψεις των σύγχρονων Ρομά το 2016.

Η Ευαγγελία και η Δανάη ζουν στο Δενδροπόταμο, μια περιοχή με 3.000 κατοίκους, τα 2/3 των οποίων είναι τσιγγάνοι. Ο Δενδροπόταμος τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίζει μεγάλη παραβατικότητα, ενώ ο αναλφαβητισμός, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, ξεπερνά το 70%. Tα κορίτσια, όμως, θέλουν να είναι αισιόδοξα για το μέλλον της περιοχής τους. «Δεν είναι και τόσο φρικτό να μεγαλώνεις στο Δενδροπόταμο, ειδικά τα τελευταία χρόνια που γίνονται μεγάλες προσπάθειες στον τομέα της παιδείας και της μόρφωσης των νέων – σε αντίθεση με το παρελθόν, που τα παιδιά που κατάφερναν να τελειώσουν ακόμα και το σχολείο ήταν ελάχιστα. Το μεγαλύτερο ίσως πρόβλημα είναι τα υψηλά επίπεδα της εγκληματικότητας, το οποία ευτυχώς μειώνονται χρόνο με το χρόνο» λέει η Δανάη. «Η περιοχή αντιμετωπίζει πολλά κοινωνικά προβλήματα: Βανδαλισμούς, ληστείες, ναρκωτικά, ανεργία και έλλειψη παιδείας. Ωστόσο, εγώ μεγάλωσα σε ένα προστατευμένο περιβάλλον με πολλή αγάπη από τους γονείς μου και με όλες τις παροχές, μακριά από τέτοιες εικόνες. Αν είχα την οικονομική δυνατότητα, θα ήθελα τα παιδιά μου να μεγαλώσουν σε ένα πιο υγιές περιβάλλον» ομολογεί η Ευαγγελία. Τα κορίτσια είναι περήφανα που είναι Ρομά και νιώθουν πως ίσως η φυλή τους είναι παρεξηγημένη στα μάτια κάποιον. «Είμαι βέρα τσιγγάνα που λένε, και από τους δύο γονείς μου. Ίσως στα μάτια του κόσμου να είμαστε λίγο παρεξηγημένοι και στο περιθώριο, οι τσιγγάνοι όμως είμαστε καλοί άνθρωποι, κοινωνικοί, εύθυμοι. Μας αρέσει να απολαμβάνουμε τη ζωή. Όταν συναντήσεις τσιγγάνο στο δρόμο σου και τον χαιρετήσεις, σπάνια εκείνος να μη σου ανταποδώσει με ένα ζεστό χαμόγελο» λέει η Ευαγγελία. «Αυτό που μας κάνει ξεχωριστούς είναι η μοναδική κουλτούρα μας! Η εμφάνισή μας, ο καλόκαρδος τρόπος που μιλάμε και φερόμαστε, μέχρι και οι μουσικές μας αποτελούν αναπόσπαστα στοιχεία για εμάς τους Ρομά. Συν και το ότι έχουμε θείους και ξαδέλφια μέχρι την άκρη του κόσμου» συμπληρώνει η Δανάη γελώντας.

Δυστυχώς και οι δύο έχουν βρεθεί στη δύσκολη θέση να δεχτούν ρατσιστικά σχόλια. «Ήμασταν στο διαγωνισμό της ρομποτικής και κοιτούσα τη γενική κατάταξη, για να δω σε ποια θέση βρισκόταν η ομάδα μου. Γύρω μου ήταν κι άλλα παιδιά από άλλες ομάδες κι έτσι πιάσαμε κουβέντα. Μέχρι που ένα από αυτά τα παιδιά με ρώτησε “ποιοι είναι οι γύφτοι;”, για να πάρει την απάντηση “οι γύφτοι είμαστε εμείς!”. Τον άφησα με ανοιχτό το στόμα και απλά αποχώρησα» λέει η Δανάη.

Αν και σχεδόν συνομήλικες, η Ευαγγελία και η Δανάη έχουν τελείως διαφορετική καθημερινότητα. Η Ευαγγελία είναι παντρεμένη και μητέρα από τα 13 της. «Μικρή ονειρευόμουν να ασχοληθώ με το χορό ντιζέλ (το χορό της κοιλιάς) όταν μεγαλώσω. Δεν έκανα ποτέ σχέδια για γάμους και παιδιά. Στα 13 μου γνώρισα τον άντρα μου, που ήταν τότε 18 ετών, μέσω facebook. Ένα χρόνο αργότερα ήρθε στον κόσμο η Μαριλένα, οπότε και αφοσιώθηκα στην οικογένειά μου. Η αλήθεια είναι πως με τον Στέφανο, τον άντρα μου, θέλαμε πολύ να ζήσουμε μερικά πράγματα προτού κάνουμε το επόμενο βήμα στη σχέση μας. Θέλαμε να ταξιδέψουμε, να περάσουμε όμορφες στιγμές και να γνωριστούμε καλύτερα. Δεν είχαμε προγραμματίσει καμία εγκυμοσύνη, αλλά να που έτυχε. Πιστεύω πως τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά αν γνώριζα μεθόδους αντισύλληψης τότε. Η χρήση του προφυλακτικού ‒πόσο μάλλον η ύπαρξή του‒ μου ήταν κάτι εντελώς άγνωστο» εξηγεί.

Σκέφτηκε ποτέ την επιλογή της διακοπής κύησης, δεδομένου πως ήταν τόσο μικρή; «Αμαρτία αυτό που θα πω, αλλά ναι! Όχι στο πρώτο, αλλά στο δεύτερο παιδί, το σκεφτόμουν έντονα. Ήθελα να προλάβω να χαρώ την πρώτη μου κόρη και να ζήσω μερικές στιγμές μαζί της, πριν κάνω κι άλλο παιδί. Ήταν τριών μηνών η μεγάλη κόρη μου, όταν έμεινα ξανά έγκυος. Ο άντρας μου, όμως, δεν συμφωνούσε με αυτή μου τη σκέψη και δεν μου έδωσε τα χρήματα που χρειαζόμουν για να κάνω έκτρωση, έτσι ήρθε στη ζωή μας και η μικρή μου Λένα. Ευτυχώς δηλαδή, γιατί είμαι ακόμα πιο ευτυχισμένη από τότε που έχω δύο παιδιά». Όσο για τους γονείς της Ευαγγελίας, κάθε άλλο παρά την είχαν πιέσει να παντρευτεί νωρίς. «Για να καταλάβεις τη στάση τους, αξίζει να σου πω πως το 2013 κλέφτηκα με τον άντρα μου και για τέσσερις μέρες οι γονείς μου δεν γνώριζαν πού βρισκόμουν. Η μητέρα μου είχε τρελαθεί και ήταν με ηρεμιστικά όλο εκείνο το διάστημα. Όταν επέστρεψα στο σπίτι, το πρώτο πράγμα που μου είπαν ήταν “τελείωσε το σχολείο και μετά κάνε ό,τι θέλεις”. Όταν, δε, έμεινα έγκυος, η μητέρα μου στενοχωρήθηκε πολύ. “Εγώ δεν πρόλαβα να χαρώ το δικό μου παιδί και τώρα θα κάνεις εσύ;” μου είχε πει κλαίγοντας, όταν της είχα ανακοινώσει την πρώτη μου εγκυμοσύνη. Λογική η αντίδρασή της, αν σκεφτείς πως είμαι και μοναχοπαίδι» ομολογεί. Επίσης, παραδέχεται πως δεν είναι εύκολο να είσαι παιδί και να μεγαλώνεις παιδιά. «Πριν από έξι χρόνια έπαιζα, τάιζα και φρόντιζα τις κούκλες μου, ενώ τώρα φροντίζω δύο αληθινά παιδιά. Ειδικά στο πρώτο παιδί ήμουν μονίμως σε πανικό. Ξυπνούσε και έκλαιγε η Μαριλένα το βράδυ και μαζί της ξυπνούσα και έκλαιγα κι εγώ! Από την άλλη, είναι και το οικονομικό ζήτημα. Έχω ανάγκη να εργαστώ για να βοηθήσω κι εγώ στα έξοδα της οικογένειας, αλλά είμαι ανήλικη μητέρα με δύο παιδιά και δύσκολα κάποιος θα με πάρει στη δουλειά, αν και έχω προσπαθήσει πολύ» λέει. Η μητέρα της βοηθά βέβαια πολύ στο μεγάλωμα των κοριτσιών της. «Τη μικρή μου κόρη την έχει αναλάβει η μητέρα μου από τη στιγμή που τη γέννησα, γιατί εγώ δυσκολεύομαι να τα βγάλω πέρα και με τα δύο παιδιά. Της έχω απόλυτη εμπιστοσύνη και η βοήθειά της είναι απαραίτητη. Βέβαια, και ο άντρας μου είναι πολύ καλός μπαμπάς και σύζυγος, είμαι πολύ τυχερή». Για τις δικές της κόρες, πάντως, θα ήθελε ένα διαφορετικό μέλλον. «Θα κάνω ό,τι περνάει από το χέρι μου για να τελειώσουν το σχολείο πρώτα και μετά να αποφασίσουν τι θέλουν. Με τον μπαμπά τους ονειρευόμαστε να τις δούμε να σπουδάζουν. Το εύχομαι μέσα από την καρδιά μου» παραδέχεται και ομολογεί πως, όταν μεγαλώσουν τα παιδιά της και μπουν σε μια σειρά, θέλει να συνεχίσει το σχολείο, γιατί το παράτησε στην πρώτη γυμνασίου και το έχει βάρος στην ψυχή της, όπως λέει.

Η 15χρονη Δανάη, πάλι, έχει την καθημερινότητα μιας μαθήτριας. «Προτιμώ οι σκοτούρες μου να περιορίζονται στο διάβασμα και στις βόλτες με τις φίλες μου παρά στο να μαγειρέψω και να συντηρήσω ένα σπίτι από τώρα. Άσε που ο μπαμπάς μου το πιο πιθανό είναι να μου κάνει χαρακίρι» λέει γελώντας στο People. «Αν και δεν συμφωνώ με τους τρόπους εκμάθησης που περιορίζουν την παραγωγικότητα, μου αρέσει το σχολείο, ξέρω πως πρέπει να διαβάσω για να πετύχω τους στόχους μου» εξηγεί. Όταν ήταν μικρή, ονειρευόταν να γίνει δικηγόρος. «Τώρα πλέον θα ήθελα να ασχοληθώ με την ιατρική και τη ρομποτική! Ό,τι επάγγελμα κι αν ακολουθήσω, θέλω, πέρα από το να ζω από αυτό, να προσφέρω και στο διπλανό μου» λέει με ωριμότητα. Φοβάται μήπως οι ρίζες της σταθούν εμπόδιο στα όνειρά της; «Πιστεύω ότι, αν κάποιος θέλει κάτι πολύ, θα τα καταφέρει. Στα δικά μου όνειρα φρένο βάζω μόνο εγώ! Τώρα, αν πάω να ζητήσω δουλειά και ο άλλος είναι ρατσιστής, καλύτερα να μείνω άνεργη». Πόσο εύκολο, όμως, είναι για ένα παιδί που μεγαλώνει στο Δενδροπόταμο να εφοδιαστεί με τα κατάλληλα εφόδια και να πάρει την κατάλληλη παιδεία; «Θα πρέπει πρώτα να το θέλουν οι ίδιοι οι γονείς τους και να το στηρίξουν. Για καλή μας τύχη υπάρχει ο Φάρος του Κόσμου και ο αρχιμανδρίτης Αθηναγόρας Λουκατάρης που βοηθούν τα παιδιά των Ρομά να δημιουργήσουν, αλλά και να δημιουργηθούν από το μηδέν». Μέσω του αρχιμανδρίτη Αθηναγόρα μπήκε στη ζωή της και η ρομποτική. «Έψαχνε κορίτσια της ηλικίας μου για να δημιουργήσει μια ομάδα κοριτσιών –καθώς αγοριών υπήρχε ήδη, έχοντας λάβει και πολλά βραβεία– που θα κατέβαινε σε διαγωνισμό ρομποτικής. Εγώ και οι φίλες μου ενημερωθήκαμε από το Φάρο του Κόσμου και στη συνέχεια διαγωνιστήκαμε. Την πρώτη φορά δεν τα πήγαμε καλά, αλλά φέτος, η πρόοδός μας απέσπασε τις καλύτερες κριτικές κι ελπίζουμε κάποια στιγμή να κερδίσουμε» λέει χαμογελώντας. Η Δανάη δεν θα μπορούσε σε καμία περίπτωση να φανταστεί τον εαυτό της παντρεμένο με παιδιά. «Πιστεύω πως ένα παιδί πρέπει να ζήσει την παιδική ηλικία, να κυνηγήσει τα όνειρά του και να κάνει τέτοιες επιλογές σε πιο ώριμη ηλικία» λέει στο People. «Οι γονείς μου είναι άνθρωποι με ανοιχτό μυαλό, που κάνουν άλλα όνειρα για εμάς. Παντρεύτηκαν και δημιούργησαν οικογένεια σχετικά μικροί, αλλά, όσο χαρούμενοι κι αν είναι με αυτό, δεν θέλουν καθόλου εγώ και η αδελφή μου να κάνουμε το ίδιο. Θέλουν να τελειώσω το σχολείο, να σπουδάσω, να αποκτήσω εμπειρίες και μετά να κάνω οικογένεια».

Όλα τα νέα, πλούσιο ρεπορτάζ, καθημερινές στιγμές διασήμων και ξεχωριστές στιγμές καθημερινών ανθρώπων στο People, που κυκλοφορεί αυτή την Κυριακή, μαζί με το Πρώτο Θέμα.

 PEOPLE GREECE