desΚastoria.gr: Ανάβαση στο Καζάνι (Μπίκοβικ) στο Βίτσι (φωτογραφίες)

Οι εξορμήσεις της ομάδας στο Βίτσι, το δεύτερο μεγάλο βουνό του νομού Καστοριάς είναι περιορισμένες σε σχέση με τους
ορεινούς όγκους του Γράμμου και του Βοΐου, τους οποίους έχουμε επισκεφθεί δεκάδες φορές. Έτσι, στα τέλη Ιουλίου του 2014, όταν χρειάστηκε να θέσουμε επί τάπητος τις προτάσεις για την επόμενη τσάρκα μας, αποφασίσαμε να κινηθούμε προς αυτή την κατεύθυνση. Στόχος μας αυτή τη φορά ήταν η ανάβαση σε μια από τις νοτιότερες κορυφές του Βιτσίου, το Καζάνι ή αλλιώς Μπίκοβικ, όπου σύμφωνα με τις αρχικές πρόχειρες πληροφορίες που είχαμε στη διάθεσή μας, υπήρχαν οχυρώματα του Εμφυλίου Πολέμου και έγιναν κάποια από τα γυρίσματα της ταινίας "Ψυχή Βαθιά" του Παντελή Βούλγαρη...

Μια από τις τελευταίες μέρες του Ιουλίου λοιπόν ξεκινήσαμε μεσημεριανές ώρες από την αφετηρία μας, το Άργος Ορεστικό, και ακολουθήσαμε βόρεια κατεύθυνση προς την Καστοριά και στη συνέχεια προς Τοιχιό. Αμέσως μετά το παλιό Κ.Τ.Ε.Ο. στρίψαμε αριστερά στον ανηφορικό ασφαλτόδρομο, στο σημείο όπου οι πινακίδες οδηγούν στο χωριό Σιδηροχώρι. Το Σιδηροχώρι είναι ένας μικρός κτηνοτροφικός οικισμός σε υψόμετρο 1050 μ. που απέχει 11 χλμ. από την Καστοριά και 21 χλμ. από το Άργος Ορεστικό. Η θέα από το χωριό προς τη λίμνη Ορεστιάδα και τις παραλίμνιες περιοχές είναι πανοραμική και για τον λόγο αυτό έχουν αναπτυχθεί εδώ τα τελευταία χρόνια ήπιες μορφές τουριστικής ανάπτυξης με ξενοδοχείο, μικρούς ξενώνες, σημεία εστίασης και οικιστικές αναπλάσεις. Τα σπίτια του οικισμού είναι κυρίως πετρόχτιστα και ανάμεσά τους ξεχωρίζουν ο μεταβυζαντινός ναός του Αγίου Αθανασίου και το παλιό δημοτικό σχολείο.

Στο νότιο άκρο του Σιδηροχωρίου πήραμε τον χωματόδρομο που ανηφορίζει προς το Καζάνι και μετά από διαδρομή 3,5 χλμ. βρεθήκαμε σε ένα πλάτωμα με μια μικρή δεξαμενή και μια ποτίστρα. Ο δρόμος μέχρι εδώ είναι μέτριας βατότητας και χρησιμοποιείται κυρίως από κτηνοτρόφους της περιοχής. Στο σημείο αυτό διασταυρώνονται πέντε χωματόδρομοι και ήθελε προσοχή να ακολουθήσουμε τη σωστή κατεύθυνση, αποφεύγοντας τις άσκοπες περιπλανήσεις στο βουνό που θα μας καθυστερούσαν από την επίτευξη του στόχου μας, την ανάβαση στην κορυφή. Συμβουλευτήκαμε τις αεροφωτογραφίες, τις οποίες προμηθευόμαστε πριν από κάθε ορεινή εξόρμηση για τέτοιες περιπτώσεις, και στρίψαμε αριστερά στον πιο αχνό δρόμο ακριβώς δίπλα στην υδατοδεξαμενή. Σε μικρή απόσταση 1 χλμ. ανάμεσα από μερικές συστάδες οξυάς, η οδός σταματάει σε ένα χαλικοστρωμένο χώρο στάθμευσης, που προφανώς δημιουργήθηκε για τις ανάγκες των γυρισμάτων της ταινίας του Βούλγαρη.

Ήταν λοιπόν η ώρα να αφήσουμε το αυτοκίνητο και μπούμε στο υποτυπώδες μονοπάτι ανάμεσα από μια συστάδα δέντρων. Πολύ σύντομα βρεθήκαμε μπροστά σε δεκάδες κυκλικούς λιθοσωρούς που πολλές φορές συνδέονταν μεταξύ τους με χαμηλό τοιχείο. Ήταν τα πρώτα οχυρώματα που συναντήσαμε. Κάποιοι από αυτούς πρέπει να προέρχονται από την εποχή του Εμφυλίου, αλλά πολλοί είναι εμφανές ότι κατασκευάστηκαν στα πλαίσια των κινηματογραφικών γυρισμάτων. Τριγύρω υπάρχουν διάσπαρτα κατάλοιπα από φωτοβολίδες, σιδερένια θραύσματα, συρματοπλέγματα και μικρές πινακίδες που προειδοποιούν για ύπαρξη ναρκοπεδίου. Δεν ήμασταν σίγουροι αν αυτά είναι αυθεντικά απομεινάρια του πολέμου ή προέρχονταν από τα σκηνικά της ταινίας. Πολλές φορές σε προηγούμενες εξορμήσεις μας, βρεθήκαμε μπροστά σε ανάλογα αυθεντικά αντικείμενα, κομμάτια από παλιές βόμβες και νάρκες. Σε κάθε περίπτωση ο περιπατητής αποφεύγει ή τηρεί επιφυλάξεις απέναντι σε τέτοια αντικείμενα, ειδικά όταν δεν γνωρίζει την προέλευσή τους. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα sidiroxori.gr, η κορυφή του βουνού Μπίκοβικ αποναρκοθετήθηκε πλήρως από τον στρατό το 1990, αλλά το σημαντικό σε τέτοιες περιοχές είναι να φυλάμε τα νώτα μας, προσέχοντας επακριβώς τα βήματά μας και παραμένοντας εντός μονοπατιού.

Συνεχίζοντας με νότια κατεύθυνση στο μονοπάτι για την κορυφή αντικρίσαμε διάφορα κοπάδια αιγοπροβάτων που βοσκούσαν στα ορεινά λιβάδια του βουνού και ο μακρινός ήχος από τα κουδούνια τους έφτανε ως τα αυτιά μας. Κάτω από την κορυφή σχηματίζεται μια εντυπωσιακή μικρή λεκάνη, περίκλειστη από τα γύρω υψώματα. Ίσως αυτή η φυσική διαμόρφωση έδωσε και το όνομα Καζάνι στο βουνό, αφού πράγματι μοιάζει με ένα τεράστιο καζάνι σε υψόμετρο 1300 μέτρων. Στις ανατολικές πλαγιές της κορυφογραμμής το τοπίο είναι γυμνό με χαμηλή βλάστηση και διάσπαρτες συστάδες, ενώ στις δυτικές αναπτύσσονται δάση προς την κοιλάδα του Λαδοποτάμου. Το μονοπάτι ακολουθεί την κορυφογραμμή και κινείται καθοδικά πριν την τελική ανηφοριά για την κορυφή. Σηματοδότηση δεν υπάρχει, αλλά ούτε μάλλον απαιτείται, γιατί υπάρχει πλήρες οπτικό πεδίο προς κάθε κατεύθυνση.

Φτάσαμε στα πρώτα κτίσματα της κορυφής μετά από εύκολη πορεία 30 λεπτών και κάναμε μια στάση να τα παρατηρήσουμε. Πρώτα εισήλθαμε σε ένα κυκλικό πολυβολείο, χτισμένο από λίθινους τοίχους και επίπεδο δώμα από σκυρόδεμα. Τα μικρά του ανοίγματα χρησίμευαν στην παρατήρηση και σκόπευση των αντίπαλων στρατευμάτων. Είναι αυτονόητο πως τέτοια οχυρώματα ανεγέρθηκαν από τον εθνικό στρατό και όχι από τους άνδρες του Δημοκρατικού Στρατού. Συνεχίζοντας το μονοπάτι, αντιληφθήκαμε ότι υπήρχαν καμιά δεκαριά τέτοια κυκλικά πολυβολεία, διατεταγμένα περιμετρικά της κορυφής κατασκευασμένα σε διάφορα υψομετρικά επίπεδα εκατέρωθεν της κορυφογραμμής. Άλλα διατηρούνται σε σχετικά καλή κατάσταση και άλλα είναι ερειπωμένα. Το όλο σκηνικό θυμίζει ένα μικρό εγκαταλελειμμένο χωριό - φρούριο με πανοραμική θέα, σκαρφαλωμένο στα απότομα βράχια και αναπτυσσόμενο γραμμικά. Εκτός από παρατηρητήρια, τα κτίρια προφανώς χρησίμευαν ως στρατώνες των οπλιτών που υπερασπίζονταν την κορυφή αλλά και ως αποθήκες πυρομαχικών.

Στην κορυφή βρίσκεται ακόμη ένα κυκλικό πολυβολείο με ένα τριγωνομετρικό κολωνάκι στην επίπεδη στέγη του. Ανεβήκαμε πάνω του και κάναμε την απαραίτητη στάση με τη συνοδεία ισχυρού ανέμου. Βρισκόμασταν πάνω από το χαμηλότερο ύψωμα Προφήτης Ηλίας του Αποσκέπου και απολαμβάναμε τη μεγαλοπρεπή θέα προς την πόλη της Καστοριάς, τη λίμνη, τα Κορέστεια, το Μαλιμάδι, το Βίτσι και ολόκληρο το νοτιοαναταλικό τμήμα του νομού. Το διπλανό όρος της Αγίας Τριάδας εμποδίζει τη θέα προς το οροπέδιο του Αλιάκμονα στα δυτικά, αλλά οι κορυφές του Γράμμου, του Βοΐου και του Σμόλικα είναι ορατές. Το υψόμετρό της κορυφής είναι 1400 μέτρα και είναι προσβάσιμο και από την νότια πλευρά του, δυσκολότερα όμως και με μεγαλύτερες κλίσεις.

Ο ήλιος έφτανε στη δύση του. Η επιστροφή προς το σημείο που αφήσαμε το αυτοκίνητο έγινε από το ίδιο μονοπάτι με προσοχή, καθώς τα κοπάδια και οι συνοδευτικοί τους σκύλοι επέστρεφαν στις στάνες του Σιδηροχωρίου και πλησίαζαν με άγριες διαθέσεις προς το μέρος μας. Το σκοτάδι άρχισε να πέφτει και αναγκαστήκαμε να επιστρέψουμε στην αφετηρία μας. Είχαμε πατήσει σε ακόμη μια κορυφή και ο σκοπός της εξόρμησής μας στέφθηκε με επιτυχία. Το "κινηματογραφικό" Καζάνι, αν και χαμηλή κορυφή, προσφέρει στον επισκέπτη μία ευχάριστη πεζοπορική διαδρομή, μάλλον ξεκούραστη, με υπέροχη θέα προς τη λίμνη της Καστοριάς και δίνει τροφή για ποικίλες συζητήσεις που αφορούν τη νεότερη ιστορία της περιοχής μας...