Ομοφυλοφιλία. Το παιδί μου είναι ομοφυλόφιλο.
Υποσχέσεις ενός πατέρα
“Αν το παιδί μου είναι ομοφυλόφιλο, θα το μάθετε όλοι!
Tο παιδί μου και η σεξουαλική του ταυτότητα δεν θα είναι το μυστικό της οικογένειας. Aν επιλέξει να αποκαλυφθεί, τότε η οικογένεια μας θα είναι δίπλα του.
Αν το παιδί μου είναι ομοφυλόφιλο, θα προσεύχομαι γι’ αυτό. Δεν θα προσεύχομαι για γίνει “νόρμαλ” ή για να φτιαχτεί, μα για να μην γίνει θύμα άλλων παιδιά.
Αν το παιδί μου είναι ομοφυλόφιλο, θα το αγαπώ όχι γιατί είναι ομοφυλόφυλο, αλλά γιατί είναι γλυκό, αστείο, τρυφερό, έξυπνο, πεισματάρικο, μοναδικό και πάνω από όλα γιατί είναι το παιδί μου.
Αν το παιδί μου είναι ομοφυλόφιλο, τότε είναι ομοφυλόφιλο.”
Ομοφυλόφιλο είναι το άτομο που ελκύεται από άτομα του ιδίου φύλου και έχει τη θέληση να εκφράσει ερωτικά συναισθήματα και σωματική ικανοποίηση σε σύντροφο του ιδίου φύλου.
Η εφηβεία είναι η ηλικία της σεξουαλικής αφύπνισης, είναι η περίοδος κατά την οποία ο νέος και η νέα αρχίζουν να συνειδητοποιούν και να καθορίζουν τις σεξουαλικές διαθέσεις τους και να προσανατολίζουν την πορεία τους. Και για τα δύο φύλα, η ηλικία αυτή καθορίζει τις σεξουαλικές αντιθέσεις και προσανατολίζει σχεδόν καθοριστικά τη σεξουαλική τους πορεία. Όλες οι νέες έρευνες φαίνεται να καταλήγουν ότι ο σεξουαλικός προσανατολισμός καθορίζεται σε πρώιμη ηλικία (συνήθως στην ηλικία των 6-8 ετών), ενώ ενδέχεται να γίνει και αργότερα.
Ορισμένοι άνθρωποι γνωρίζουν αν είναι ομοφυλόφιλοι ή ετεροφυλόφιλοι πριν συνάψουν σχέσεις με άλλους ανθρώπους. Άλλοι εμπλέκονται σε σεξουαλικές δραστηριότητες πριν προσδιορίσουν τη σεξουαλική τους ταυτότητα. Για ορισμένους μια ερωτική έλξη προς κάποιο συγκεκριμένο άτομο τους βοηθά να ερμηνεύσουν τα συναισθήματά τους.
Τόσο τα αγόρια όσο και τα κορίτσια μπορούν να συνειδητοποιήσουν ότι ο σεξουαλικός τους προσανατολισμός είναι ομοφυλοφιλικός.
Η αναζήτηση της σεξουαλικής ταυτότητας ενός εφήβου μπορεί να διαρκέσει αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα. Είναι μια διαδικασία η οποία συχνά αναστατώνει τους έφηβους, δημιουργεί άγχος στους ίδιους και συγκρούσεις/ εντάσεις μεταξύ αυτών και των γονιών.
“Οι γονείς πρέπει να καταλάβουν ότι η περίοδος αναζήτησης της σεξουαλικής ταυτότητας/ κατεύθυνσης είναι μια προσωπική υπόθεση στην οποία κανείς δεν μπορεί να μεσολαβήσει”.
Ιστορικά ορόσημα σε σχέση με την ομοφυλοφιλία
Η πρώτη γραπτή εμφάνιση του όρου “ομοφυλοφιλία” έγινε το 1869 από μια αυστριακή λογοτέχνιδα.
Ο Αυστριακός Ψυχίατρος Richard Krafft- Ebinng (1840-1902) ήταν ο πρώτος, ο οποίος ασχολήθηκε με το θέμα της ανθρώπινης σεξουαλικότητας και των εκφράσεων της ευρύτερα.
Το 1973 η Αμερικανική Ένωση Ψυχιάτρων αφαίρεσε την ομοφυλοφιλία από τον κατάλογο των ψυχικών ασθενειών.
Το 1975 υιοθέτησε τη θέση αυτή και η Αμερικανική Ένωση Ψυχολόγων.
Το 1992 η κατηγορία “ ομοφυλοφιλία “ αφαιρείται από τη Διεθνή Ταξινόμηση των Ασθενειών
(ICD-10) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO).
Μια ερώτηση η οποία τίθεται συχνά είναι, γιατί κάποιος είναι ομοφυλόφιλος?
Δεν υπάρχει απλή απάντηση για ποιο λόγο είναι κάποιος ομοφυλόφιλος, γιατί ακριβώς η σεξουαλική δυναμική είναι εξαιρετικά σύνθετη. Τα τελευταία χρόνια το ερώτημα τίθεται πιο πλατιά ψάχνοντας γενικότερα τις αιτίες για τη σεξουαλική κατεύθυνση των ανθρώπων. Στη συζήτηση αναφέρονται γονιδιακοί, ορμονικοί λόγοι (ιδίως κατά την περίοδο της κύησης, οι οποίοι επηρεάζουν την εγκεφαλική δομή), ιδιοσυστατικές καταβολές και περιβαλλοντικές συνθήκες. Κανένας επιστήμονας δεν μπορεί να δώσει μέχρι σήμερα με απόλυτη βεβαιότητα μια απάντηση στο ερώτημα αυτό.
Η Αμερικανική Παιδιατρική Εταιρεία αναφέρει σε επίσημη δήλωση της το 2004 ότι “η σεξουαλική κατεύθυνση δεν καθορίζεται μόνο από έναν παράγοντα αλλά είναι ο συνδιασμός γενετικών, ορμονικών και περιβαλλοντικών επιδράσεων. Δεν υπάρχουν επιστημονικές αποδείξεις ότι μια διαταραγμένη (abnornal) διαπαιδαγώγηση, σεξουαλική κακοποίηση ή άλλα τραυματικά γεγονότα στη ζωή επηρεάζουν τη σεξουαλική κατεύθυνση. Η σημερινή μας γνώση λέει ότι η σεξουαλική κατεύθυνση καθορίζεται στην πρώϊμη παιδική ηλικία».
Από την προσχολική ηλικία τα παιδιά αρχίζουν να δείχνουν τις διαφορές των δύο φύλων και είναι δυνατόν οι γονείς να διακρίνουν συμπεριφορές,οι οποίες μπορεί να τους προβληματίσουν ή και να τους αναστατώσουν.
Είναι δυνατόν οι γονείς να εξάγουν συμπεράσματα για τις μελλοντικές σεξουαλικές προτιμήσεις του παιδιού με συμπεριφορές όπως:
- Θηλυπρεπής (στα αγόρια)/ αγορίστικος τρόπος(στα κορίτσια)
- Το παιδί προσποείται συχνά ότι ανήκει στο αντίθετο φύλο ή μπορεί να εκφράσει και την επιθυμία αυτή
- Παιγνίδια του αντίθετου φύλου
- Ρούχα του αντίθετου φύλου
Μύθοι γύρω από την ομοφυλοφιλία
Τα τελευταία χρόνια, τόσο μέσω της επιστημονικής μας γνώσης αλλά και μέσω της διαφώτησης έχουν καταρρεύσει πολλοί μύθοι, οι οποίοι συντηρούσαν τον αποκλεισμό και το ρατσισμό.
- Γνωρίζουμε επιστημονικά και είναι κοινωνικά αποδεκτό ότι η ομοφυλοφιλία δεν είναι πάθηση.
- Δεν είναι διαταραχή της φυλετικής ταυτότητας του ατόμου.
- Οι γονείς δεν έχουν επηρεάσει τη σεξουαλική κατεύθυνση των παιδιών τους. Η ομοφυλοφιλική σεξουαλική ταυτότητα του παιδιού δεν είναι μια προσωπική αποτυχία των γονιών. Δεν είναι αποτέλεσμα λαθών διαπαιδαγώγησης από τους γονείς.
- Οι γονείς είναι συχνά οι πρώτοι που το γνωρίζουν.
- Η αποκάλυψη ενός παιδιού ότι είναι ομοφυλόφυλο, δεν είναι “μια φάση που θα περάσει”.
- Τα ομοφυλόφιλα άτομα δεν είναι δυστυχή και αποτυχημένα.
Αντιδράσεις γονιών όταν μάθουν ότι το παιδί τους είναι ομοφυλόφιλο
Οι γονείς είναι οι πρώτοι, oι οποίοι αντιλαμβάνονται, ότι ο γιος τους ή η κόρη τους είναι “διαφορετικοί”, όμως αποφεύγουν συνήθως να το μοιραστούν με τον άλλο γονιό και συχνά το απωθούν από τη σκέψη τους, σε μια προσπάθεια να μην χρειαστεί να έλθουν αντιμέτωποι με μια πραγματικότητα, η οποία θα τους αναστατώσει τη ζωή. Καταλικτικά, είναι μύθος ότι εκπλήσσονται όταν γίνεται η αποκάλυψη. Απλά βρίσκονται σε άρνηση.
Όταν το παιδί τους, τους αποκαλυφθεί, τότε κατακλύζονται από έντονα συναισθήματα. Τα συναισθήματα αυτά είναι ποικίλα. Αρχικά θα νιώσουν σοκ και γρήγορα θα πάθουν πανικό. Συχνά θα ακολουθήσει θυμός, ο οποίος θα έχει διάφορους αποδέκτες. Τον άλλο γονιό, τις παρέες, τον ψυχολόγο, ή ακόμα και κάποιο περιστατικό, το οποίο αιτιούνται για τη σεξουαλική κατεύθυνση του παιδιού τους κ.α. Αισθήματα ενοχής, για το λίγο χρόνο που ο πατέρας έπαιζε ποδόσφαιρο με το γιο του, ή γιατί προτιμούσε το γιο αντί την κόρη του. Αισθήματα αποτυχίας βάζουν τους γονείς σε κατάσταση μουδιάσματος και θλίψης. Ερωτήματα για το τι είναι “φυσιολογικό” και τι “μη φυσιολογικό” και ένα μεγάλο «γιατί» θέτονται, ψάχνοντας για απαντήσεις. Αναζητούν να βρουν λύσεις, που θα σώσουν το “άρρωστο” παιδί.
Γρήγορα εναλλάσσονται τα συναισθήματα και ο φόβος για το μέλλον και η ντροπή σε σχέση με τον κοινωνικό στιγματισμό, τα οποία οδηγούν συχνά σε απόρριψη και μη αποδοχή της αποκάλυψης καθώς και του ίδιου του παιδιού.
Οι γονείς μπαίνουν σε μια διαδικασία θρήνου και απώλειας, νιώθουν ότι έχουν «χάσει» το παιδί τους. Τα συναισθήματα αυτά είναι ακριβώς όμοια με αυτά που βιώνουν με τη γέννηση ενός παιδιού με ειδικές ανάγκες ή του θανάτου ενός παιδιού.
Όλα τα πιο πάνω αφήνουν το ίδιο το παιδί στο περιθώριο, η δική του συναισθηματική διαδικασία παραμελείται. Το παιδί βρίσκεται συχνά μόνο να αντιμετωπήσει τους δικούς του φόβους και αγωνίες. Οι γονείς κατακλυσμένοι από τα δικά τους έντονα συναισθήματα ξεχνούν το παιδί τους.
Αν όλα τα πιο πάνω δεν μπορέσουν να οδηγήσουν στην αποδοχή της αποκάλυψης αλλά και της αποδοχής του παιδιού τους, τότε η σχέση γονιού-παιδιού θα διαλυθεί. Η γονεϊκή στάση θα οδηγήσει σε έναν φαύλο κύκλο τις σχέσεις του παιδιού και γονιών. Το παιδί θα αναγκάζεται να λέει ψέματα ή απλά θα απομακρυνθεί.
Οι γονείς καλούνται με την αυτο-αποκάλυψη του παιδιού τους να αντιμετωπήσουν και να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους, κυρίως αυτά της απώλειας και του θρήνου, για να μπορέσουν να σταθούν δίπλα στο παιδί τους και να συνεχίσουν να λειτουργούν σαν γονείς.
Συναισθήματα των παιδιών
Στο παρελθόν τα παιδιά προσπαθούσαν να κρύψουν τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό για διάφορους λόγους:
για να αποφύγουν όλα τα έντονα συναισθήματα των γονιών τους, τα οποία θα έπρεπε να διαχειριστούν συμπληρωματικά στα δικά τους αισθήματα
από φόβο για την απόρριψη, τον στιγματισμό και τον αποκλεισμό
από ντροπή
Πολλά παιδιά επιλέγουν τα τελευταία χρόνια να λένε την αλήθεια. Με την αυτό-αποκάλυψη τους, ζητούν να έρθουν πιο κοντά στους γονείς τους, αφού είναι βέβαιο ότι έχουν ανάγκη την υποστήριξή τους.
Τα παιδιά περνούν τον δικό τους κύκλο συναισθημάτων. Θα μπορούσε κάποιος να χωρίσει τα συναισθήματα αυτά σε τρεις ομάδες: Τα συναισθήματα κατά τη διάρκεια της συνειδητοποίησης του παιδιού ότι ο σεξουαλικός του προσανατολισμός είναι διαφορετικός, αυτά κατά την αυτο-αποκάλυψη και αυτά που θα βιώσει μετά, τα οποία εξαρτώνται κυρίως, αλλά όχι μόνο, από τις αντιδράσεις του περιβάλλοντος.
Συνήθως σε μικρή ηλικία, γύρω στα δέκα χρόνια τα παιδιά αρχίζουν να νιώθουν και να αντιλαμβάνονται ότι δεν βιώνουν τα ίδια συναισθήματα με τους φίλους/φίλες τους, ιδίως όσον αφορά την έλξη προς το αντίθετο φύλο. Αρχικά νιώθουν σύγχιση, αμηχανία και φόβο.Τέτοια παιδιά γίνονται συχνά αντικείμενα κοροϊδίας και εκφοβισμού, γιατί συχνά δεν τους αρέσουν τα αγορίστικα/κοριτσίστικα παιγνίδια, προτιμούν να κουβεντιάζουν η να δείχνουν ενδιαφέρον για θέματα τα οποία “παραδοσιακά“ δεν είναι τυπικά για το φύλο τους. Στην εφηβεία τα συναισθήματα γίνονται πιο έντονα και τότε συχνά επιλέγουν την απομόνωση, παραμελούν το σχολείο, νιώθουν ντροπή, βιώνουν αγωνία μήπως οι άλλοι το καταλάβουν. Κάποια παιδιά νιώθουν θλίψη μέχρι και κατάθλιψη. Ομοφυλόφιλοι έφηβοι κρύβουν γενικά αυξημένο κίνδυνο για αυτοκτονία, αυτοκαταστροφική συμπεριφορά, προβλήματα στο σχολείο και απομόνωση λόγω του εχθρικού περιβάλλοντος, της κακοποίησης και απόρριψης που δέχονται από την οικογένεια και τους συνομηλίκους.
Tα παιδιά κατά την αυτο-αποκάλυψη διακατέχονται από συναισθήματα αγωνίας, φόβου αλλά και αποφασιστικότητας. Φόβο και αγωνία για τις πιθανές αντιδράσεις των γονιών και φίλων, παράλληλα όμως μια ετοιμότητα να αντιμετωπίσουν την κατάσταση. Έχουν κουραστεί να κρύβονται, να παίζουν θέατρο και να λένε ψέματα.
Μετά από την αποκάλυψη, (τα παιδιά αποκαλύπτουν τον προσανατολισμό τους στον στενό τους κύκλο λίγο πριν ή λίγο μετά την αποφοίτησή τους από το λύκειο) τα περισσότερα συναισθήματα εξαρτώνται από τις αντιδράσεις του περίγυρου. Αν υπάρξει αποδοχή, τότε ανακούφιση και ηρεμία θα ακολουθήσουν μετά από την χρόνια αγωνία και το άγχος. Αν όχι, τότε θα ακολουθήσει ένας κύκλος συναισθημάτων με εναλλαγές λύπης, θλίψης, πανικού, θυμού, απόσυρσης, κατάθλιψης κ.α.
Αν οι γονείς δεν μπορέσουν να αποδεχθούν το παιδί τους, τότε ο κίνδυνος για μη ισορροπία στην ψυχοκοινωνική ζωή και τη ψυχική υγεία του παιδιού είναι μεγάλος.
Με τον ίδιο περίπου τρόπο χωρίζεται σε τρεις φάσεις η αυτο- αποκάλυψη, το coming out, όπως συνηθίζεται να λέγεται. Η πρώτη φάση είναι η συνειδητοποίηση του ίδιου του ατόμου, η δεύτερη είναι η αποκάλυψη σε γονείς, φίλους κ.α και η τρίτη είναι το να ζεί κάποιος ανοικτά σαν ομοφυλόφυλο άτομο.
Συμπεράσματα
- Η ομοφυλοφιλία δεν είναι πάθηση.
- Η ομοφυλοφιλία δεν είναι μια άλλη μορφή σεξ, είναι μια άλλη μορφή αγάπης ( Κρίστοφερ Χίτσενς).
- Η ομοφυλοφιλική σεξουαλική ταυτότητα του παιδιού δεν είναι μια προσωπική αποτυχία των γονιών. Δεν είναι αποτέλεσμα λαθών διαπαιδαγώγησης.
- Η αποκάλυψη ενός παιδιού ότι είναι ομοφυλόφιλο, δεν είναι “ μια φάση που θα περάσει”.
- Οι γονείς είναι οι πρώτοι που το καταλαβαίνουν, αλλά οι τελευταίοι που το αναγνωρίζουν
- Η μέση ηλικία στην οποία τα παιδιά αρχίζουν να νιώθουν έλξη για το ίδιο φύλο είναι τα δέκα χρόνια.
- Η αποκάλυψη ενός παιδιού προϋποθέτει ότι έχει προηγηθεί μια συναισθηματικά δύσκολη διαδικασία για το ίδιο το παιδί και χρειάζεται την απόλυτη συμπαράσταση των γονιών του.
Αν νιώθετε, λοιπόν, ως γονείς ότι δεν μπορείτε να διαχειριστείτε μια τέτοια κατάσταση είναι σκόπιμο να ζητήσετε επαγγελματική συμβουλή.
Ιουλιέτα Λαούρη, Παιδοψυχίατρος
http://www.paidiatros.com/