Εναέρια Λήψη στον Λιμναίο προϊστορικό οικισμό του Δισπηλιού Καστοριάς 16-11-2015
Στη Δυτική Μακεδονία, βρίσκεται η λίμνη της Καστοριάς ή Ορεστιάδας,
έκτασης 30 τ. χλμ. Μια λίμνη γλυκού νερού η στάθμη της οποίας βρίσκεται
σε ύψος 620 μέτρων πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Στο νότιο τόξο της συναντάται το χωριό Δισπηλιό όπου
ένας λιμναίος οικισμός στο Δισπηλιό, μαρτυρά πως η περιοχή κατοικούνταν από τα νεολιθικά χρόνια.
Ο προϊστορικός οικισμός που βρίσκεται 8 χιλιόμετρα έξω από την Καστοριά στη θέση «Νησί» ανακαλύφθηκε το 1932 με τις ανασκαφές που ξεκίνησα υπό την εποπτεία του Α. Κεραμόπουλου. Όταν η στάθμη της λίμνης άρχισε να υποχωρεί, σημαντικά τμήματα
πασσαλόκτιστων κατοικιών έκαναν την εμφάνισή τους, φέρνοντας έτσι στην
επιφάνεια έναν προϊστορικό λιμναίο οικισμό. Οι ανασκαφές του A.
Κεραμόπουλου σταμάτησαν το 1940 ανακαλύπτοντας όμως έναν μεγάλο αριθμό
λίθινων εργαλείων, καθώς και κομμάτια αγγείων. Το 1965 οι έρευνες
συνεχίστηκαν, ενώ κατά τα έτη 1992-1994 οι ανασκαφές έφεραν στο φως
εκτός από σκεύη και εργαλεία, τμήματα πασσάλων, καθώς επίσης οστά και
καρπούς δέντρων.
έκτασης 30 τ. χλμ. Μια λίμνη γλυκού νερού η στάθμη της οποίας βρίσκεται
σε ύψος 620 μέτρων πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Στο νότιο τόξο της συναντάται το χωριό Δισπηλιό όπου
ένας λιμναίος οικισμός στο Δισπηλιό, μαρτυρά πως η περιοχή κατοικούνταν από τα νεολιθικά χρόνια.
Ο προϊστορικός οικισμός που βρίσκεται 8 χιλιόμετρα έξω από την Καστοριά στη θέση «Νησί» ανακαλύφθηκε το 1932 με τις ανασκαφές που ξεκίνησα υπό την εποπτεία του Α. Κεραμόπουλου. Όταν η στάθμη της λίμνης άρχισε να υποχωρεί, σημαντικά τμήματα
πασσαλόκτιστων κατοικιών έκαναν την εμφάνισή τους, φέρνοντας έτσι στην
επιφάνεια έναν προϊστορικό λιμναίο οικισμό. Οι ανασκαφές του A.
Κεραμόπουλου σταμάτησαν το 1940 ανακαλύπτοντας όμως έναν μεγάλο αριθμό
λίθινων εργαλείων, καθώς και κομμάτια αγγείων. Το 1965 οι έρευνες
συνεχίστηκαν, ενώ κατά τα έτη 1992-1994 οι ανασκαφές έφεραν στο φως
εκτός από σκεύη και εργαλεία, τμήματα πασσάλων, καθώς επίσης οστά και
καρπούς δέντρων.
Οι ανακαλύψεις αυτές γνωστοποίησαν πολύτιμα στοιχεία για την ύπαρξη
οργανωμένης ζωής στη λίμνη της Καστοριάς, μεταφέροντας έτσι το σύγχρονο
άνθρωπο 7000 χρόνια πριν! Τότε, που μέσα από τα πασσαλόκτιστα σπίτια
εντός ή εκτός της λίμνης, ο νεολιθικός άνθρωπος έχτιζε πολιτισμό
θεμελιώνοντας τον πάνω στη λάσπη. Τότε που ο κάτοικος του νεολιθικού
Δισπηλιού ξεχύνονταν στα γειτονικά δάση για την αναζήτηση τροφής έχοντας
ως εξοπλισμό του ένα μυτερό ακόντιο, ένα ξύλινο τσεκούρι και μια
δερμάτινη σφεντόνα με πήλινα βλήματα. Τότε που ο άνθρωπος, έχοντας
έντονο το αίσθημα της επιβίωσης, χρησιμοποιούσε τα κέρατα των ζώων ως
σκαλιστήρια για το όργωμα της γης, είχε κοκάλινα αγκίστρια και δίχτυα
πλεγμένα από λινάρι, κατασκεύαζε τις βάρκες του από μεγάλους κορμούς
δέντρων, χρησιμοποιούσε το δέρμα των ζώων για να ζεσταθεί το χειμώνα,
έφτιαχνε τσάπες από γερά κόκαλα αγελάδων και κατασκεύαζε χορδές για τα
τόξα του από έντερα γουρουνιών!
οργανωμένης ζωής στη λίμνη της Καστοριάς, μεταφέροντας έτσι το σύγχρονο
άνθρωπο 7000 χρόνια πριν! Τότε, που μέσα από τα πασσαλόκτιστα σπίτια
εντός ή εκτός της λίμνης, ο νεολιθικός άνθρωπος έχτιζε πολιτισμό
θεμελιώνοντας τον πάνω στη λάσπη. Τότε που ο κάτοικος του νεολιθικού
Δισπηλιού ξεχύνονταν στα γειτονικά δάση για την αναζήτηση τροφής έχοντας
ως εξοπλισμό του ένα μυτερό ακόντιο, ένα ξύλινο τσεκούρι και μια
δερμάτινη σφεντόνα με πήλινα βλήματα. Τότε που ο άνθρωπος, έχοντας
έντονο το αίσθημα της επιβίωσης, χρησιμοποιούσε τα κέρατα των ζώων ως
σκαλιστήρια για το όργωμα της γης, είχε κοκάλινα αγκίστρια και δίχτυα
πλεγμένα από λινάρι, κατασκεύαζε τις βάρκες του από μεγάλους κορμούς
δέντρων, χρησιμοποιούσε το δέρμα των ζώων για να ζεσταθεί το χειμώνα,
έφτιαχνε τσάπες από γερά κόκαλα αγελάδων και κατασκεύαζε χορδές για τα
τόξα του από έντερα γουρουνιών!
Η
πρώιμη φάση του τοποθετείται γύρω στο 5.500 π.Χ. και είναι ένας από
τους αρχαιότερους λιμναίους οικισμούς που έχουν ανακαλυφθεί στην Ευρώπη.
Τις καλύβες που έφτιαχναν, κυκλικές και ορθογώνιες, τις στήριζαν πάνω
σε πασσαλόπηκτες πλατφόρμες. Ήταν ο σκελετός για να ανυψώσουν το
επίπεδο των σπιτιών γιατί κάποια ήταν χτισμένα μέσα στη λίμνη και
κάποια ανάλογα με την αυξομείωση της στάθμης του νερού άλλοτε βρισκόταν
μέσα στη λίμνη και άλλοτε έξω από αυτή. Υπήρχαν και καλύβες που ήταν
χτισμένες κοντά στη λίμνη. Υπολογίζεται ότι ζούσαν τρεις χιλιάδες άτομα.
Έχοντας άψογη οργάνωση και πειθαρχία μάζευαν την τροφή τους, εξέτρεφαν
κατοικίδια, ψάρευαν και κατασκεύαζαν εργαλεία και είδη καθημερινής
χρήσης. Παράλληλα γνώριζαν μουσική και γραφή. Μια ξύλινη πινακίδα είναι
ανάμεσα στα σημαντικά ευρήματα των ανασκαφών, φλογέρες από κόκαλα
πουλιών, από τα παλαιότερα μουσικά όργανα που έχουν ανακαλυφθεί στην
Ευρώπη και μια βάρκα από μονοκόμματο ξύλο.
πρώιμη φάση του τοποθετείται γύρω στο 5.500 π.Χ. και είναι ένας από
τους αρχαιότερους λιμναίους οικισμούς που έχουν ανακαλυφθεί στην Ευρώπη.
Τις καλύβες που έφτιαχναν, κυκλικές και ορθογώνιες, τις στήριζαν πάνω
σε πασσαλόπηκτες πλατφόρμες. Ήταν ο σκελετός για να ανυψώσουν το
επίπεδο των σπιτιών γιατί κάποια ήταν χτισμένα μέσα στη λίμνη και
κάποια ανάλογα με την αυξομείωση της στάθμης του νερού άλλοτε βρισκόταν
μέσα στη λίμνη και άλλοτε έξω από αυτή. Υπήρχαν και καλύβες που ήταν
χτισμένες κοντά στη λίμνη. Υπολογίζεται ότι ζούσαν τρεις χιλιάδες άτομα.
Έχοντας άψογη οργάνωση και πειθαρχία μάζευαν την τροφή τους, εξέτρεφαν
κατοικίδια, ψάρευαν και κατασκεύαζαν εργαλεία και είδη καθημερινής
χρήσης. Παράλληλα γνώριζαν μουσική και γραφή. Μια ξύλινη πινακίδα είναι
ανάμεσα στα σημαντικά ευρήματα των ανασκαφών, φλογέρες από κόκαλα
πουλιών, από τα παλαιότερα μουσικά όργανα που έχουν ανακαλυφθεί στην
Ευρώπη και μια βάρκα από μονοκόμματο ξύλο.
Στο Δισπηλιό Καστοριάς, οι αρχαιολόγοι δεν περιορίστηκαν μόνο στην
ανασκαφή του χώρου. Οι εξειδικευμένοι επιστήμονες του Αριστοτέλειου
Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κατάφεραν να ανακατασκευάσουν ένα πιστό
αντίγραφο του νεολιθικού χωριού ταξιδεύοντας τον επισκέπτη πίσω στο
χρόνο και ζωντανεύοντας έτσι όλες τις ιστορικές αναφορές.
ανασκαφή του χώρου. Οι εξειδικευμένοι επιστήμονες του Αριστοτέλειου
Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κατάφεραν να ανακατασκευάσουν ένα πιστό
αντίγραφο του νεολιθικού χωριού ταξιδεύοντας τον επισκέπτη πίσω στο
χρόνο και ζωντανεύοντας έτσι όλες τις ιστορικές αναφορές.
Από το 2000 στην
περιοχή λειτουργεί υπαίθριο οικομουσείο, στους χώρους του οποίου έχει
επιχειρηθεί μια πιστή αναπαράσταση του λιμναίου οικισμού. Για το σκελετό
των καλυβών χρησιμοποιήθηκαν κορμοί δένδρων, για τους τοίχους κλαδιά
και σχοινί ενώ από την λάσπη της λίμνης δημιουργήθηκε ο σοβάς κάθε
καλύβας που την στέγη της σκεπάζουν άχυρα. Μέσα στις κατοικίες αυτού του
ξεχωριστού οικισμού, υπάρχουν αντικείμενα καθημερινής χρήσης, πιστά
αντίγραφα των ευρημάτων που ανακαλύφθηκαν κατά τη διάρκεια των
ανασκαφών. Πήλινα αγγεία, όπως φιάλες, κύπελλα, φρουτιέρες και χύτρες
καθώς και εργαλεία που είναι φτιαγμένα από πυριτόλιθο ή οστά
συμπεριλαμβάνονται στα εκθέματα. Τα αυθεντικά εκτίθενται στο κτίριο του
μουσείου που βρίσκεται μέσα στο χωριό Δισπηλιό.
περιοχή λειτουργεί υπαίθριο οικομουσείο, στους χώρους του οποίου έχει
επιχειρηθεί μια πιστή αναπαράσταση του λιμναίου οικισμού. Για το σκελετό
των καλυβών χρησιμοποιήθηκαν κορμοί δένδρων, για τους τοίχους κλαδιά
και σχοινί ενώ από την λάσπη της λίμνης δημιουργήθηκε ο σοβάς κάθε
καλύβας που την στέγη της σκεπάζουν άχυρα. Μέσα στις κατοικίες αυτού του
ξεχωριστού οικισμού, υπάρχουν αντικείμενα καθημερινής χρήσης, πιστά
αντίγραφα των ευρημάτων που ανακαλύφθηκαν κατά τη διάρκεια των
ανασκαφών. Πήλινα αγγεία, όπως φιάλες, κύπελλα, φρουτιέρες και χύτρες
καθώς και εργαλεία που είναι φτιαγμένα από πυριτόλιθο ή οστά
συμπεριλαμβάνονται στα εκθέματα. Τα αυθεντικά εκτίθενται στο κτίριο του
μουσείου που βρίσκεται μέσα στο χωριό Δισπηλιό.
odigoskastorias.gr